Korekta VAT naliczonego po sprzedaży samochodu i zmianie jego przeznaczenia

Zgodnie z ogólną zasadą od wszystkich wydatków związanych z pojazdami samochodowymi podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia 50% kwoty podatku naliczonego. Sprzedaż tego samochodu, pomimo że podatnik odliczył przy jego zakupie 50% VAT, będzie opodatkowana 23% stawką VAT. Jednak w tym przypadku w niektórych sytuacjach istnieje możliwość dokonania korekty in plus nieodliczonego VAT naliczonego.

Okres korekty VAT

Jeżeli w tzw. okresie korekty pojazd wykorzystywany do celów mieszanych zostanie sprzedany, wówczas przyjmuje się, że do końca okresu korekty samochód ten wykorzystywany jest wyłącznie do celów firmowych.

Zasady dokonywania korekty VAT określone w art. 90b ustawy o VAT dotyczą przypadków, gdy:

podatnik nabył pojazd samochodowy z pełnym prawem do odliczenia w związku z jego przeznaczeniem wyłącznie do działalności gospodarczej, a następnie w okresie korekty zmieni jego przeznaczenie i będzie wykorzystywał go również do celów innych niż działalność,
zakupił pojazd z ograniczonym do 50% prawem do odliczenia, a następnie w okresie korekty dokona sprzedaży opodatkowanej tego pojazdu lub przeznaczy go do użytku wyłącznie w działalności gospodarczej.

Okres korekty, liczy się od miesiąca, w którym nabyto, dokonano importu lub oddano do używania samochód i wynosi:

60 miesięcy – w przypadku gdy wartość samochodu przekracza 15.000 zł,
12 miesięcy – gdy wartość samochodu nie przekracza 15.000 zł.

Sprzedaż samochodu wykorzystywanego do celów mieszanych

W sytuacji gdy podatnik z faktury zakupu samochodu odliczył 50% kwoty VAT, a następnie w okresie korekty go sprzeda (sprzedaż ta opodatkowana jest 23% VAT), to powinien przyjąć, że od miesiąca sprzedaży do końca okresu korekty samochód ten jest wykorzystywany wyłącznie do celów firmowych. Z uwagi na ten fakt podatnik ma prawo do dokonania korekty nieodliczonego przy nabyciu tego samochodu podatku VAT naliczonego. Będzie to korekta in plus. Korekty tej dokonuje się w deklaracji za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła sprzedaż, w wysokości proporcjonalnej do pozostałego okresu korekty (przykład 1). Korekta ta nie dotyczy sprzedaży samochodu, gdy odliczono 100% VAT z faktury dokumentującej jego nabycie.

Zmiana przeznaczenia samochodu

Korekty odliczonego VAT, w związku ze zmianą wykorzystywania samochodu osobowego, dokonuje się w deklaracji za okres rozliczeniowy (miesiąc lub kwartał), w którym nastąpiła zmiana, w kwocie proporcjonalnej do pozostałego okresu korekty.

Należy pamiętać, że w przypadku zmiany przeznaczenia pojazdu samochodowego korekcie podlegają tylko wydatki z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia pojazdu. Pozostałe wydatki związane z używaniem pojazdu, w tym również dotyczące rat leasingowych, nie podlegają tej korekcie. Odliczenie tych wydatków odbywa się bowiem na bieżąco. Podobnie sytuacja wygląda z wydatkami eksploatacyjnymi.

Obowiązek korekty VAT (in minus) naliczonego wystąpi w sytuacji, gdy podatnik odliczył 100% VAT przy nabyciu samochodu, który został zakupiony wyłącznie do działalności gospodarczej, i w okresie korekty zmieni jego przeznaczenie na wykorzystywanie do celów prywatnych i służbowych. Na potrzeby korekty uznaje się, że samochód ten nie jest już wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej, począwszy od miesiąca, w którym nastąpiła zmiana jego wykorzystywania (przykład 2).

Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z dnia 4 sierpnia 2022 r., nr 0112-KDIL1-3.4012.268.2022.1.MR, wskazał, że w świetle art. 90b ustawy o VAT wydatki związane z używaniem pojazdu na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu (operacyjnego) lub innej umowy o podobnym charakterze nie podlegają korekcie. Odliczenie tych wydatków odbywa się bowiem na bieżąco (a nie jak przy nabyciu na własność – jednorazowo, z góry), zatem istnieje możliwość weryfikowania tego odliczania na bieżąco – w miesiącu dokonania zmiany przeznaczenia pojazdu, podatnik powinien dokonać zmiany zasad odliczania wysokości podatku.

Tak więc organ uznał, że w przypadku gdy podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia całego podatku naliczonego od opłaty wstępnej i innych poniesionych kosztów w okresie, w którym podatnik użytkował samochód osobowy na podstawie umowy leasingu operacyjnego i wykorzystywał ten samochód wyłącznie do działalności gospodarczej, a następnie zmienił jego przeznaczenie i pojazd ten jest wykorzystywany do działalności mieszanej – wówczas, po zmianie przeznaczenia, podatnik jest uprawniony do odliczenia podatku naliczonego z tytułu rat leasingowych i eksploatacji w wysokości 50% podatku wykazanego na fakturze. W tej sytuacji zmiana sposobu użytkowania samochodu osobowego nie powoduje konieczności dokonania korekty odliczenia podatku naliczonego od opłaty wstępnej i innych poniesionych kosztów za okresy rozliczeniowe przed zmianą przeznaczenia. W związku ze zmianą wykorzystywania samochodu osobowego do użytku mieszanego podatnik nie ma obowiązku sporządzenia korekty VAT naliczonego od opłaty wstępnej i kosztów poniesionych za okres od dnia poniesienia pierwszego wydatku związanego z pojazdem do dnia złożenia aktualizacji deklaracji VAT-26.

Natomiast prawo do korekty in plus wystąpi w sytuacji, gdy podatnik zakupił pojazd z ograniczonym do 50% prawem do odliczenia, a następnie w okresie korekty przeznaczy go do użytku wyłącznie w działalności gospodarczej.

Przykład 1

W czerwcu 2021 r. podatnik kupił samochód osobowy za kwotę netto 100.000 zł plus podatek VAT w wysokości 23.000 zł, który był wykorzystywany zarówno do celów prywatnych, jak i służbowych. Od zakupu tego odliczył VAT w wysokości 50% kwoty VAT wykazanej na fakturze, czyli 11.500 zł. Samochód ten został sprzedany w grudniu 2023 r. Podatnik ma prawo do korekty in plus w wysokości 5.750 zł [(11.500 zł × 30 m-cy) : 60 m-cy].

Korektę podatku naliczonego podatnik wykaże w części ewidencyjnej dotyczącej podatku naliczonego w polu K_44 oraz odpowiednio w polu P_44 części deklaracyjnej pliku JPK_VAT za grudzień 2023 r.

Przykład 2

We wrześniu 2022 r. podatnik nabył samochód osobowy za kwotę netto 100.000 zł plus podatek VAT 23.000 zł. W związku z tym, że samochód ten wykorzystywany był wyłącznie do opodatkowanej działalności gospodarczej, podatnik ustalił zasady jego używania oraz rozpoczął prowadzenie ewidencji jego przebiegu, a także w odpowiednim terminie złożył informację VAT-26. W rozliczeniu podatku VAT za wrzesień 2022 r. podatnik odliczył cały VAT, tj. kwotę 23.000 zł. Od 1 grudnia 2023 r. samochód służy celom mieszanym. W tej sytuacji, oprócz złożenia aktualizacji informacji VAT-26, podatnik ma obowiązek dokonania korekty zmniejszającej kwotę podatku odliczonego przy nabyciu tego pojazdu. Korekta VAT wynosi 8.625 zł [(11.500 zł × 45 m-cy) : 60 m-cy].

Podatnik w rozliczeniu za grudzień 2023 r. obniży kwotę VAT naliczonego o kwotę 8.625 zł.

Podstawa prawna: