Wprowadzona Polskim Ładem do ustawy o pdof tzw. ulga dla seniorów stworzona została dla osób w wieku emerytalnym. Polega ona na zwolnieniu z pdof dochodów tych osób w określonym zakresie. Jednak nie każda osoba z racji wieku może z niej skorzystać.
Beneficjenci i przychody objęte ulgą
Omawiana preferencja – jak już zaznaczono – adresowana jest do osób, które osiągnęły wiek emerytalny i zapisana została w art. 21 ust. 1 pkt 154 ustawy o pdof. Uprawnionymi do korzystania z tego przywileju podatkowego są kobiety po ukończeniu 60. roku życia i mężczyźni po ukończeniu 65. roku życia pod warunkiem podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu uzyskania objętych zwolnieniem przychodów. Analizowany przepis przewiduje zwolnienie z opodatkowania pdof przychodów osiągniętych przez te osoby ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy, z umów zlecenia zawieranych w ramach działalności wykonywanej osobiście, pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowanej według skali podatkowej, podatkiem liniowym lub ryczałtem ewidencjonowanym albo rozliczanych w ramach tzw. IP Box-a. Zwolnienie to jest limitowane – dotyczy bowiem przychodów w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85.528 zł.
Ulgą nie zostały objęte przychody z zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego (np. zasiłków chorobowych), z umów o dzieło oraz z praw autorskich (nie dotyczy to przychodów z tego tytułu uzyskanych w ramach umowy o pracę). Ponadto z art. 21 ust. 39 ustawy o pdof wynika, że przy obliczaniu kwoty przychodów, do których ma zastosowanie omawiane zwolnienie, nie uwzględnia się przychodów: podlegających opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem dochodowym na podstawie ustawy o pdof, zwolnionych od podatku dochodowego (innych niż objęte ulgą dla pracujących seniorów, np. diet i innych świadczeń z tytułu podróży służbowej czy też świadczeń sfinansowanych z ZFŚS, w tym przykładowo zapomogi otrzymanej w przypadku indywidualnych zdarzeń losowych lub długotrwałej choroby) oraz od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia.
Świadczenia wyłączające zwolnienie
Aby korzystać z omawianego zwolnienia, podatnik nie może otrzymywać, mimo nabycia uprawnienia, świadczeń wymienionych enumeratywnie w art. 21 ust. 1 pkt 154 ustawy o pdof. Należą do nich:
- emerytura lub renta rodzinna, o których mowa w ustawie o ubezpieczeniu społecznym rolników,
- emerytura lub renta rodzinna, o których mowa w ustawie o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin,
- emerytura lub renta rodzinna, o których mowa w ustawie o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, ABW, AW, SKW, SWW, CBA, SG, SM, SOP, PSP, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin,
- emerytura lub renta rodzinna, o których mowa w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,
- świadczenie, o którym mowa w art. 30 ust. 1 pkt 4a ustawy o pdof,
- uposażenie przysługujące w stanie spoczynku lub uposażenie rodzinne, o których mowa w ustawie Prawo o ustroju sądów powszechnych.
Na tle użytego przez ustawodawcę sformułowania „pomimo nabycia uprawnienia” powstały wątpliwości, czy jako nabycie uprawnień do wymienionych świadczeń należy rozumieć samo osiągnięcie wieku emerytalnego bez konieczności posiadania ustalonego prawa do emerytury lub renty rodzinnej, czy też zwolnienie dotyczy tylko osób, które mają przyznaną emeryturę, lecz jej nie pobierają, ponieważ nie rozwiązały stosunku pracy – czyli mają zawieszone prawo do emerytury. Z pytaniem w tej kwestii nasze Wydawnictwo wystąpiło do Ministerstwa Finansów. Do chwili obecnej nie uzyskaliśmy na nie odpowiedzi. Jednak w międzyczasie ZUS na swojej stronie internetowej www.zus.pl zamieścił komunikat, z którego wynika, że z analizowanej ulgi mogą skorzystać obie grupy, czyli zarówno osoby, które osiągnęły wiek emerytalny (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn), pozostają w zatrudnieniu oraz nie mają ustalonego prawa do emerytury lub renty rodzinnej, jak i te, które mają zawieszone prawo do emerytury.
Podobnie wyjaśnia resort finansów w publikowanych na swojej stronie internetowej przewodnikach na temat Polskiego Ładu, gdzie potwierdza, że dla potrzeb ulgi dla pracujących seniorów wystarczające jest nabycie prawa do emerytury – decyzja o jej przyznaniu nie jest tu niezbędna (por. przewodnik dla podatnika „PIT-0 – ulga dla pracujących seniorów”).
Ulga na etapie zaliczek
Z ulgi można korzystać zarówno w zeznaniu rocznym składanym po zakończeniu roku podatkowego, jak i w trakcie roku. W praktyce uprawnieni seniorzy uzyskujący przychody z zatrudnienia na umowę o pracę lub umowę zlecenia bardziej zainteresowani będą stosowaniem jej już na etapie poboru zaliczek na pdof przez pracodawcę lub zleceniodawcę. Aby to było możliwe, niezbędne jest złożenie przez seniora oświadczenia w tej kwestii. Senior może je złożyć w dowolnym momencie roku podatkowego. Z art. 32 ust. 1g i 1h oraz odpowiednio art. 41 ust. 11a i 11b ustawy o pdof wynika, że płatnik przy poborze zaliczki na pdof uwzględnia omawiane zwolnienie, jeżeli podatnik złoży mu sporządzone na piśmie oświadczenie, że spełnia warunki do jego stosowania. Płatnik stosuje zwolnienie najpóźniej od miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzymał oświadczenie, nie dłużej niż do upływu terminu wskazanego przez podatnika. Jeżeli podatnik powiadomi płatnika o zmianie stanu faktycznego wynikającego z oświadczenia, płatnik nie uwzględnia zwolnienia najpóźniej od kolejnego miesiąca, w którym otrzymał powiadomienie.
Przedmiotowe oświadczenie jest składane pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia i zawiera klauzulę treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia”. Zastępuje ona pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.
Wzór oświadczenia składanego przez seniora na potrzeby ulgi dostępny jest w serwisie druki.gofin.pl.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o pdof (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.).
Źródło: gofin.pl, Gazeta Podatkowa nr 20 (1895) z dnia 10.03.2022
Autor: Agata Cieśla
