Przedsiębiorca w swojej działalności może korzystać z przekazanych przez rodzinę składników majątku czy środków finansowych. Nie ma przy tym obowiązku zapłaty podatku dochodowego. Ponadto, jeżeli jego biznes wesprze bardzo bliska rodzina – nie musi płacić od tego żadnego podatku. Jakich formalności dopilnować, aby skorzystać z przywilejów, jakie daje ustawa o podatku od spadków i darowizn?
Podatek od spadków i darowizn
Otrzymanie darowizny nie jest opodatkowane podatkiem dochodowym. Darowizny podlegają one pod przepisy o podatku od spadków i darowizn (art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT). Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlega odpłatne zbycie składników majątku. Darowizna z kolei jest przekazaniem nieodpłatnym – nie jest więc opodatkowana.
Celem darowizny jest nieodpłatne przekazanie przez darczyńcę części majątku. Darowizna zawsze wynika z własnej woli darczyńcy – bez obowiązku prawnego. Przedmiotem darowizny mogą być zarówno prawa majątkowe, jak i prawa niemające wartości majątkowej. Te drugie muszą jednak posiadać jakąś wartość dla stron umowy.
Każda darowizna powinna być przekazana w formie aktu notarialnego. Wyjątkiem są sytuacje, gdy dochodzi do spełnienia świadczenia (np. przelewu pieniędzy na konto).
Jeżeli przekazanie darowizny następuje za pośrednictwem notariusza – to jego obowiązkiem jest poinformować urząd skarbowy. W innym przypadku robi to obdarowany. Powinien on złożyć odpowiednie zeznanie i zapłacić podatek od spadków i darowizn.
Obowiązek podatkowy powstaje, z chwilą podpisania aktu notarialnego, a w przypadku zawarcia umowy w innej formie – w momencie przekazania darowizny obdarowanemu. Podatek od spadków i darowizn liczony jest od kwoty, przekraczającej kwotę wolną dla poszczególnych grup podatkowych.
Decyduje stopień pokrewieństwa
W zależności od stopnia pokrewieństwa między darczyńcą a obdarowanym wyróżnia się trzy grupy podatkowe i tzw. grupę 0. O przynależności do nich decyduje stopień pokrewieństwa pomiędzy darczyńcą a obdarowanym. W przypadku darowizny od osoby, zaliczonej do:
- grupy 0 (małżonek, rodzice, dziadkowie, pradziadkowie, dzieci, wnuki, rodzeństwo, ojczym, macocha, pasierb, pasierbica) – obdarowany nie musi płacić podatku pod warunkiem, że po przekroczeniu kwoty 9.637 zł zgłosi ten fakt w ciągu 6 miesięcy do właściwego urzędu skarbowego.
- grupy I (oprócz osób z grupy „0” w jej skład wchodzą dodatkowo: teściowie, zięć i synowa) – kwota darowizny wolnej od podatku również wysokości 9.637 zł.
- grupy II (zstępni rodzeństwa: np. siostrzeniec, bratanek, rodzeństwo rodziców: np. wuj, ciotka, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa: np. mąż siostry, rodzeństwo małżonków: np. brat żony – szwagier, małżonkowie rodzeństwa małżonków: np. mąż siostry męża, małżonkowie innych zstępnych) – kwota wolna to 7.276 zł.
- grupy III: (pozostałe osoby) – kwota wolna wynosi 4.902 zł.
Przy obliczaniu kwoty wolnej od podatku sumuje się wartość darowizn z pięciu lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiła ostatnia darowizna. Podstawę opodatkowania będzie stanowić suma tych wszystkich darowizn
Wolne od podatku są też darowizny pieniędzy lub innych rzeczy otrzymane przez osobę z grupy I, jeśli obdarowany przeznacza je na:
- wkład budowlany lub mieszkaniowy do spółdzielni,
- budowę domu jednorodzinnego,
- nabycie lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość,
- spłatę zabezpieczonego hipoteką kredytu mieszkaniowego wraz z odsetkami.
Obdarowany musi to zrobić w ciągu 12 miesięcy od dnia ich otrzymania. Kwota wolna od podatku wynosi 9.637 zł przy darowiźnie od jednej osoby i 19.274 zł przy wielu darczyńcach w okresie 5 lat od pierwszej darowizny.
Jak oblicza się podatek?
Podatek od spadków i darowizn obliczany jest w ten sam sposób dla różnych grup podatkowych. Wysokość podatków zależy od przynależności do poszczególnych grup.
Od nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej
- do 10.278 zł – 3 proc.
- od 10.278 zł do 20.556 zł – 308 zł 30 gr i 5 proc. nadwyżki ponad 10.278 zł
- powyżej 20.556 zł – 822 zł 20 gr i 7 proc. nadwyżki ponad 20.556 zł
Od nabywców zaliczonych do II grupy podatkowej
- do 10.278 – 7 proc.
- od 10.278 zł do 20.556 zł – 719 zł 50 gr i 9 proc. od nadwyżki ponad 10.278 zł
- powyżej 20.556 zł – 1.644 zł 50 gr i 12 proc. od nadwyżki ponad 20.556 zł
Od nabywców zaliczonych do III grupy podatkowej
- do 10.278 zł – 12 proc.
- od 10.278 zł do 20.556 zł -1.233 zł 40 gr i 16 proc. od nadwyżki ponad 10.278 zł
- powyżej 20.556 zł – 2.877 zł 90 gr i 20 proc. od nadwyżki ponad 20.556 zł
Jedynie w przypadku podatników, zaliczających się do grupy „0” czas zgłoszenia darowizny do urzędu skarbowego to 6 miesięcy. W pozostałych przypadkach jest to miesiąc.
Darowizny dokonuje się na osobę fizyczną. Nie ma możliwości przekazania darowizny na jednoosobową działalność gospodarczą. Przedmiot darowizny może zostać wprowadzony do działalności gospodarczej. W przypadku samochodu należy pamiętać o wpisaniu go do ewidencji środków trwałych i amortyzacji.
