Pobieram rentę po zmarłym mężu od momentu, kiedy ukończyłam 50 lat. Jednocześnie prowadzę jednoosobową działalność (na podstawie wpisu do CEIDG). Wiem, że świadczeniobiorców na umowie o pracę i zleceniu obowiązują limity zarobków. Czy mają one zastosowanie także do takich jak ja osób prowadzących własną działalność?
TAK, chyba że Czytelniczka nabyła już prawo do powszechnej emerytury, ale pobiera rentę rodzinną jako świadczenie korzystniejsze lub przez siebie wybrane.
Prawo do renty rodzinnej ulega zawieszeniu lub świadczenie to ulega stosownemu zmniejszeniu w razie osiągania przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego oraz tzw. służby mundurowej, w wysokości przekraczającej odpowiednio 130% lub 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.
Graniczne kwoty przychodu wpływające na zawieszenie lub zmniejszenie świadczeń emerytów i rencistów dostępne są w serwisie www.wskazniki.gofin.pl.
Wskazanych limitów przychodu nie stosuje się jedynie do emerytów, którzy osiągnęli wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Tak wynika z art. 103, 104 i 105 ustawy o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2022 r. poz. 504), zwanej ustawą emerytalną.
Czytelniczka, z racji posiadanych uprawnień do renty rodzinnej, nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzonej działalności pozarolniczej. Obligatoryjnie z działalności podlega ona jedynie ubezpieczeniu zdrowotnemu. Jako przedsiębiorca może wprawdzie przystąpić do ubezpieczeń emerytalno-rentowych na zasadzie dobrowolności (wówczas obowiązkowe jest dla niej także ubezpieczenie wypadkowe), ale nie może przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.
Niezależnie jednak, jaką decyzję podjęła lub podejmie w tym zakresie, obowiązują ją (z zastrzeżeniem jak na wstępie) wskazane wyżej limity przychodu. Ustawodawca sprecyzował bowiem, iż dla celów zawieszenia lub zmniejszenia świadczenia emerytalno-rentowego:
- za działalność podlegającą obowiązkowi ubezpieczenia społecznego uważa się zatrudnienie, służbę lub inną pracę zarobkową albo prowadzenie pozarolniczej działalności,
- limity przychodu stosuje się również do osób:
– wyłączonych z obowiązku ubezpieczenia społecznego z tytułu ustalenia prawa do emerytury i renty lub
– wykonujących działalność niepodlegającą obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu z uwagi na podleganie temu obowiązkowi z innego tytułu.
Jeśli rencista prowadzi pozarolniczą działalność, za przychód uznawana jest kwota:
- stanowiąca podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne – w razie przystąpienia do dobrowolnego ubezpieczenia emerytalno-rentowego lub
- przychodu w takiej wysokości, w jakiej dla danego okresu ustalona została podstawa wymiaru tych składek, od której zobowiązana byłaby płacić składki, tj. odpowiednio:
– 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek emerytalno-rentowych lub
– 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia – dla osób, które mogły korzystać z opłacania składek na preferencyjnych zasadach albo
– nie mniej niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia i nie więcej niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego – dla osób, które mogły korzystać z tzw. małego ZUS
w przypadku nieopłacania składek na ubezpieczenia społeczne, z uwagi na niepodleganie obowiązkowo tym ubezpieczeniom.
Biorąc pod uwagę powyższe, zainteresowana powinna – o ile jeszcze tego nie zrobiła – jak najszybciej zawiadomić organ rentowy o podjęciu (lub kontynuowaniu) pracy zarobkowej oraz o wysokości przychodu. Najlepiej w tym celu skorzystać z opracowanego przez ZUS formularza EROP – Oświadczenie o osiąganiu przychodu. Dodatkowo co roku – do końca lutego – musi dostarczać do ZUS oświadczenie o wysokości przychodu za ubiegły rok, służące do ostatecznego rozliczenia świadczenia.
Obowiązek ten spoczywa na niej nawet wówczas, gdy jej przychód z działalności nie przekracza obowiązujących limitów przychodu (przykład).
Przykład
Załóżmy, że Czytelniczka nie przystąpiła do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalno-rentowych, jednak gdyby to zrobiła, opłacałaby składki od podstawy wynoszącej 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek emerytalno-rentowych, tj. w 2022 r. od podstawy wynoszącej 3.553,20 zł.
Ponieważ kwota ta jest niższa od dolnego limitu przychodu obowiązującego emerytów i rencistów, przykładowo w okresie od 1 czerwca do 31 sierpnia 2022 r. wynoszącego 4.364,70 zł (3.553,20 zł < 4.364,70 zł), nie spowoduje zmniejszenia, a tym bardziej zawieszenia prawa do należnej jej renty rodzinnej.
Nie zmienia to jednak faktu, iż o uzyskiwaniu dodatkowego przychodu oraz jego wysokości powinna powiadomić organ rentowy.
Źródło: gofin.pl, Gazeta Podatkowa nr 48 (1923) z dnia 15.06.2022
Autor: Bożena Dziuba
