W przepisach art. 56 § 4 i 61a § 1-3 ustawy z dnia 10 września 1999 r. – Kodeks karny skarbowy (Dz. U. z 2021 r. poz. 408 ze zm.) wskazane zostały czyny kwalifikowane jako wykroczenie skarbowe lub przestępstwo skarbowe za:
- nieskładanie w terminie organowi podatkowemu deklaracji mimo ujawnienia przedmiotu lub podstawy opodatkowania (art. 56 § 4),
- złożenie deklaracji niezgodnie z wzorem dokumentu elektronicznego JPK_VAT z deklaracją (art. 56 § 4),
- przesłanie ewidencji po terminie (art. 61a § 3),
- przesłanie wadliwej (niezgodnej z określonymi prawem wymogami formalnymi) ewidencji (art. 61a § 3),
- nieprzesłanie ewidencji właściwemu organowi podatkowemu albo przesyłanie nierzetelnej ewidencji (art. 61a § 1 i 2).
Kwalifikacja danego czynu (jako wykroczenie skarbowe czy przestępstwo skarbowe) zależy od okoliczności danej sprawy.
Ministerstwo Finansów w odpowiedzi z dnia 22 grudnia 2020 r. na pytanie naszego Wydawnictwa dotyczące czynnego żalu składanego w związku z korektą JPK_VAT wyjaśniło, że w odniesieniu do obowiązku składania JPK_VAT z deklaracją w sytuacji popełnienia przez podatnika czynu zabronionego zarówno w części ewidencyjnej i deklaracyjnej, jak i w samej części ewidencyjnej sprawca przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, w celu uniknięcia odpowiedzialności karnej skarbowej, może skorzystać ze złożenia czynnego żalu na podstawie art. 16 ww. Kodeksu. Natomiast w sytuacji czynu zabronionego związanego wyłącznie z nieprawidłowościami w części deklaracyjnej stosuje się przepis art. 16a ww. Kodeksu (czynny żal przez korektę deklaracji podatkowej).
W ramach programu Polski Ład została uchwalona ustawa z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2105), wprowadzająca szereg zmian podatkowych, również w przepisach ustawy Kodeks karny skarbowy.
Uwaga!
Od 1 stycznia 2022 r. na mocy znowelizowanych przepisów K.k.s. nie będzie już obowiązku składania czynnego żalu przy wysyłaniu korekty JPK_VAT z deklaracją (tj. w sytuacji złożenia korekty JPK_VAT dotyczącej zarówno części ewidencyjnej i deklaracyjnej oraz samej części ewidencyjnej).
Zgodnie bowiem z nowym brzmieniem art. 16a § 1 ww. Kodeksu nie będzie podlegał karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe sprawca czynu zabronionego dotyczącego złożenia deklaracji lub przesłania księgi, jeżeli po jego popełnieniu zostanie złożona organowi podatkowemu prawnie skuteczna korekta deklaracji lub księgi dotycząca obowiązku, którego nieprawidłowe wykonanie stanowi ten czyn zabroniony.
W uzasadnieniu do ww. ustawy w tym zakresie czytamy: „(…) Celem projektowanej zmiany art. 16a jest rozszerzenie zakresu przedmiotowego regulacji, na czyny związane ze złożeniem korekty ewidencji VAT. Zmiana pozwala na uzyskanie spójności systemowej przepisu w odniesieniu do obowiązku podatkowego, o którym mowa w art. 109 ust. 3b i 3c ustawy o podatku od towarów i usług.
(…) Z dniem 1 października 2020 r. podatników VAT zaczęła obowiązywać nowa elektroniczna struktura JPK (dotycząca składania deklaracji wraz z ewidencją). Nowy obowiązek podatkowy przewiduje elektroniczne składanie deklaracji VAT w jednym pliku, który obejmuje jednocześnie dwie struktury – deklarację i ewidencję. Oznacza to, że podatnik składając korektę deklaracji – jednocześnie, w ramach jednego zachowania, może złożyć korektę ewidencji. Sytuacja taka, w której jednocześnie korygowana jest deklaracja i ewidencja nie jest objęta zakresem regulacji art. 16a kks, w brzmieniu obecnie obowiązującym.
Brak spójności w zakresie skutków niekaralności deklaracji i ewidencji, wynikającej z art. 16a kks, był przedmiotem licznych wystąpień RMiŚP oraz innych podmiotów.
Zmiana w § 1 eliminuje omówiony wyżej problem i wyrównuje skutki niekaralności wobec korekty deklaracji i ewidencji VAT, do których złożenia są uprawnieni lub zobowiązani podatnicy, na podstawie ustawy podatkowej.
Proponuje się dodatkowo dodanie § 3, który wprowadza przesłankę negatywną dla stosowania § 1 w przypadku wszczęcia postępowania przygotowawczego (…)”.
Źródło: gofin.pl, Poradnik VAT nr 23 (551) z dnia 10.12.2021
