Towary wywożone na Ukrainę mogą mieć status towaru unijnego (dopuszczonego do obrotu na terenie Unii Europejskiej) lub status towaru nieunijnego (niedopuszczonego do obrotu w UE) i dla obu tych przypadków stosowane są różne procedury celne.
W odniesieniu do transportu towarów unijnych uproszczono procedurę odpraw przez drogowe przejścia graniczne w Dorohusku i Korczowej. Ministerstwo Finansów omówiło sposób wywozu towarów na terytorium Ukrainy w komunikacie opublikowanym w dniu 8 marca 2022 r. na stronie www.gov.pl, wyjaśniając, że:
„(…) Wywóz towarów unijnych
Towary unijne będące pomocą humanitarną kierowaną na terytorium Ukrainy mogą zostać wyprowadzone przez polskie przejścia graniczne w następujący sposób:
1) towary o wartości do 1.000 EUR mogą być zgłaszane do procedury wywozu ustnie w urzędzie celnym granicznym.
2) towary o wartości powyżej 1.000 EUR – podmiot może skorzystać z dwóch alternatywnych rozwiązań:
a) z użyciem specjalnego formularza przekroczenia granicy polsko-ukraińskiej dla transportu ciężarowego z pomocą humanitarną dla Ukrainy, dostępnego na stronie pomagamukrainie.gov.pl. Wypełnienie tego formularza upraszcza procedurę wysyłki pomocy humanitarnej przez graniczne przejścia drogowe w Dorohusku i Korczowej. Istotą uproszczenia jest to, że pojazdy, które przemieszczają się na przejście graniczne z wykorzystaniem tylko tego formularza, są już automatycznie awizowane na wskazanym przejściu. Obsługa transportów jest ułatwiona gdyż pojazdy przewożące pomoc humanitarną będą specjalnie oznakowane a cała procedura nie wymaga dopełniania jakichkolwiek formalności celnych w systemie AES/ECS2. Z formularza mogą korzystać osoby organizujące wysyłkę towarów unijnych, których transport rozpoczyna się nie tylko w Polsce, ale także w innych krajach członkowskich. Jeżeli organizator transportu z pomocą humanitarną (towary unijne) z innego kraju nie może sam posłużyć się formularzem, ze względu na brak możliwości podpisania dokumentu profilem zaufanym, wówczas powinien skontaktować się z organizacją charytatywną albo instytucją publiczną w Polsce, która może w jego imieniu wypełnić i podpisać formularz (w takim przypadku nie jest wymagane pełnomocnictwo), lub
b) zgłoszenie elektroniczne do procedury wywozu składane do systemu AES/ECS2.
Sposób postępowania z towarami nieunijnymi
Towary nieunijne stanowiące pomoc humanitarną wymagają dopełnienia formalności celnych w organie celnym.
W przypadku towarów nieunijnych przeznaczonych w ramach pomocy humanitarnej dla uchodźców z Ukrainy ale znajdujących się już w Polsce konieczne jest złożenie do systemu AIS/IMPORT zgłoszenia do procedury dopuszczenia do obrotu.
W przypadku towarów nieunijnych przeznaczonych w ramach pomocy humanitarnej do wykorzystania na terytorium Ukrainy, celem transportu na Ukrainę koniecznym jest złożenie zgłoszenia tranzytowego T1 do systemu NCTS (…)”.
Aby usprawnić cały proces, podmioty, organizacje i instytucje zamierzające organizować i wysyłać konwoje humanitarne na Ukrainę w celu realizacji procedur w systemach informatycznych AES/ECS2, NCTS2 i AIS/IMPORT powinny zgłaszać się do najbliższego oddziału celnego, gdzie otrzymają informacje o zasadach realizacji tych procedur. Obejmowanie bowiem procedurą celną nie odbywa się w urzędach celnych granicznych, tylko realizowane jest w placówkach wewnętrznych.
Źródło: gofin.pl, Poradnik VAT nr 7 (559) z dnia 10.04.2022.
