W sytuacji gdy podatnik wykonuje zarówno czynności opodatkowane, jak i zwolnione z VAT, jest zobowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz w stosunku do których takie prawo nie przysługuje. Jeżeli jednak nie jest możliwe przyporządkowanie poniesionych wydatków do czynności opodatkowanych lub zwolnionych z VAT, wówczas – na podstawie art. 90 ust. 2 ustawy o VAT – odliczenia dokonuje się na podstawie wskaźnika proporcji (z zastrzeżeniem art. 90 ust. 10 ustawy o VAT). Proporcję na dany rok podatkowy określa się procentowo w stosunku rocznym na podstawie obrotu osiągniętego w roku poprzedzającym rok podatkowy, w odniesieniu do którego jest ustalana proporcja. Proporcję tę zaokrągla się w górę do najbliższej liczby całkowitej.
Na podstawie art. 91 ust. 1 ustawy o VAT podatnik wykonujący czynności opodatkowane i zwolnione z VAT (tzw. sprzedaż mieszaną) i odliczający VAT w 2023 r. od dokonanych zakupów na podstawie wstępnego wskaźnika proporcji (ustalonego na podstawie obrotów z roku ubiegłego), po zakończeniu roku może być zobowiązany do dokonania rocznej korekty odliczenia VAT (w oparciu o rzeczywisty wskaźnik ustalony na podstawie obrotu uzyskanego w danym roku podatkowym). Jeżeli bowiem wstępny wskaźnik proporcji różni się od wskaźnika rzeczywistego, wówczas podatnik, co do zasady, dokonuje rocznej korekty VAT (in plus lub in minus).
Należy mieć na uwadze, że zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy o VAT (w związku z wprowadzeniem tzw. pakietu SLIM VAT 3) podatnik może nie dokonywać korekty rocznej, jeżeli różnica między proporcją wstępną a proporcją ustaloną dla zakończonego roku podatkowego (czyli ostateczną) nie przekracza dwóch punktów procentowych. Poza tym, jeżeli proporcja ustalona dla zakończonego roku podatkowego (ostateczna) jest mniejsza niż proporcja wstępna, wówczas podatnik może nie dokonywać korekty rocznej pod warunkiem, że kwota podatku naliczonego niepodlegająca odliczeniu wynikająca z różnicy między tymi proporcjami oraz tzw. korekty wieloletniej (z wyłączeniem korekty środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, których wartość nie przekracza 15.000 zł) nie przekracza 10.000 zł. Powyższe wynika z art. 91 ust. 1a i ust. 1b ustawy o VAT. Jak wynika z przepisu przejściowego zawartego w art. 22 ustawy nowelizującej (wprowadzającej tzw. pakiet SLIM VAT 3) przepisy art. 91 ust. 1a i ust. 1b ustawy o VAT są stosowane dopiero począwszy od korekt dokonywanych za 2023 r. (tj. dokonywanych w pierwszym okresie rozliczeniowym 2024 r.).
Rocznej korekty podatku naliczonego za 2023 r. należy dokonać w deklaracji podatkowej składanej za pierwszy okres rozliczeniowy 2024 r. Zatem podatnicy zobowiązani do korekty rocznej VAT za 2023 r. dokonują jej w terminie:
- do 26 lutego 2024 r. – w przypadku rozliczania VAT miesięcznie,
- do 25 kwietnia 2024 r. – w przypadku rozliczania VAT kwartalnie.
Jednocześnie korekty rocznej muszą dokonać podatnicy, którzy w 2023 r. wykonywali czynności opodatkowane i nieopodatkowane i odliczali podatek naliczony przy zastosowaniu tzw. prewspółczynnika. Stanowi o tym art. 90c ust. 1 ustawy o VAT. Co istotne możliwość rezygnacji z dokonania rocznej korekty odliczonego VAT na zasadach wymienionych w art. 91 ust. 1a i 1b ustawy o VAT stosuje się wyłącznie w odniesieniu do proporcji ustalonej na podstawie art. 90 ustawy o VAT. Przepisy te nie znajdują natomiast zastosowania w stosunku do tzw. prewspółczynnika. Powyższe potwierdziło MF w piśmie z dnia 3 sierpnia 2023 r. w odpowiedzi na zapytanie naszej redakcji.
Źródło: gofin.pl, Poradnik VAT nr 3 (603) z dnia 10.02.2024
