Koszty składek z tytułu odpowiedzialności cywilnej księgowych oraz członków władz spółki, poniesione przez spółkę, nie są kosztami uzyskania przychodów.
Tak wynika z wyroku WSA w Poznaniu z 12 sierpnia 2022 r., sygn. akt I SA/Po 85/22 (orzeczenie nieprawomocne).
Spółka z o.o. (skarżąca) zawarła dwie polisy ubezpieczenia. Dotyczą one ubezpieczenia szkód powstałych w następstwie roszczeń z tytułu odpowiedzialności cywilnej zawodowej księgowych i osób wykonujących obsługę płac oraz ubezpieczenia szkód powstałych w następstwie roszczeń z tytułu odpowiedzialności cywilnej członków władz spółek. Przedmiotem ubezpieczeń są straty, jakie może ona ponieść wskutek uchybień w działaniu jej kadry księgowej oraz organów zarządczych. Przy czym dane ubezpieczenie nie będzie obejmować działań indywidualnie oznaczonych osób, także zmiany osobowe na danym stanowisku pozostaną bez znaczenia dla ochrony ubezpieczeniowej.
Spółka zapytała organ interpretacyjny, czy kwota opłaconych składek stanowi w spółce koszt uzyskania przychodu?
W jej ocenie odpowiedź jest twierdząca. Wydatki związane z opłacaniem składek OC zabezpieczają spółkę przed stratami, jakie może ona ponieść w związku z niewykonaniem bądź nienależytym wykonaniem przez kadry księgowe oraz dział płac czynności, do których są oni zobowiązani, czy też przed stratami powstałymi w wyniku nieprawidłowego działania członka władz. Objęcie umową ubezpieczeniową jest zatem racjonalnym działaniem podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, który zabezpiecza swój interes dostępnymi na rynku produktami ubezpieczeniowymi.
Organ podatkowy w wydanej interpretacji indywidualnej uznał stanowisko skarżącej za nieprawidłowe. Sprawa trafiła do WSA, który rację w sporze przyznał organowi podatkowemu.
Sąd zauważył, że stosownie do art. 15 ust. 1 updop kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 updop.
Warunkiem uznania danego wydatku za koszt uzyskania przychodu jest łączne spełnienie trzech warunków:
- faktycznego poniesienia wydatku przez podatnika,
- istnienia związku z prowadzoną przez niego działalnością,
- poniesienie wydatku w celu uzyskania przychodu, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodu.
Jak stanowi zaś art. 16 ust. 1 pkt 59 updop, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów składek opłaconych przez pracodawcę z tytułu zawartych lub odnowionych umów ubezpieczenia na rzecz pracowników, z wyjątkiem umów dotyczących ryzyka, o którym mowa w dziale I w grupach 1, 3 i 5 oraz w dziale II w grupach 1 i 2 załącznika do ustawy z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, jeżeli uprawnionym do otrzymania świadczenia nie jest pracodawca i umowa ubezpieczenia w okresie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym ją zawarto lub odnowiono, wyklucza: wypłatę kwoty stanowiącej wartość odstąpienia od umowy, możliwość zaciągania zobowiązań pod zastaw praw wynikających z umowy, wypłatę z tytułu dożycia wieku oznaczonego w umowie.
Zatem kosztem uzyskania przychodów mogą być opłacone przez pracodawcę składki ubezpieczeniowe na rzecz pracowników, przy spełnieniu wymienionych warunków, i które dotyczą ubezpieczenia:
- na życie (dział I, grupa 1),
- na życie, jeżeli są związane z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym, a także ubezpieczenia na życie, w których świadczenie zakładu ubezpieczeń jest ustalane w oparciu o określone indeksy lub inne wartości bazowe (dział I, grupa 3),
- wypadkowego i chorobowego, jeżeli są uzupełnieniem ubezpieczeń wymienionych w grupach 1-4 (dział I, grupa 5),
- wypadku, w tym wypadku przy pracy i choroby zawodowej (dział II, grupa 1),
- choroby (dział II, grupa 2).
Nie będą natomiast kosztem uzyskania przychodów składki płacone z tytułu umów ubezpieczenia innych niż wymienione.
Wydając poddaną kontroli Sądu interpretację, trafnie wskazano, że ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej mieszczą się w innych grupach ryzyka niż wskazane w art. 16 ust. 1 pkt 59 updop. W konsekwencji wydatki z tytułu tego rodzaju ubezpieczeń nie mogą być uznane za koszty uzyskania przychodów skarżącej.
Dodatkowo Sąd wskazał, że opisane we wniosku wydatki z tytułu ubezpieczeń nie mają na celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów podatnika. Wydatki te mają jedynie na celu uchronienie określonych innych niż skarżąca osób przed konsekwencjami odpowiedzialności cywilnoprawnej. Jak stwierdzono w wyroku NSA z 21 lutego 2013 r., sygn. akt II FSK 1322/11 osoba fizyczna, przyjmując funkcje określone w umowie ubezpieczenia, za określone wynagrodzenie, bierze odpowiedzialność za pełnienie danej funkcji. Osoba taka może ubezpieczyć się na wypadek odpowiedzialności finansowej związanej z pełnionym stanowiskiem, co wiązać się będzie z obowiązkiem uiszczania składek ubezpieczeniowych. Skoro jednak to spółka ma ponosić koszty z tytułu takiej umowy ubezpieczenia, to wydatki te nie stanowią kosztu uzyskania przychodów.
Źródło: gofin.pl, Przegląd Podatku Dochodowego nr 21 (573) z dnia 1.11.2022
