Świadczenie przedemerytalne od stycznia 2024 r.

Świadczenie przedemerytalne może poprzedzić nabycie prawa do emerytury. Okoliczność tę w zasadzie wskazuje sama jego nazwa. Grono uprawnionych do świadczenia przedemerytalnego jest dość spore, a z dniem 1 stycznia 2024 r. zostanie poszerzone o kolejną grupę osób.

Świadczenie przedemerytalne dla pracowników i…

Pracownik może nabyć prawo do świadczenia przedemerytalnego, jeśli do rozwiązania stosunku pracy/służbowego doszło z:

powodu likwidacji pracodawcy lub jego niewypłacalności, w rozumieniu przepisów o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy,
przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

Od przyczyny zakończenia stosunku pracy zostały uzależnione pozostałe kryteria, które są wymagane do nabycia prawa do świadczenia przedemerytalnego. Przy likwidacji pracodawcy lub jego niewypłacalności świadczenie jest należne, jeśli dana osoba do dnia:

rozwiązania stosunku pracy/służbowego z pracodawcą, u którego była zatrudniona lub pozostawała w stosunku służbowym przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, ukończyła co najmniej 56 lat kobieta oraz 61 lat mężczyzna i posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, lub
31 grudnia roku poprzedzającego rozwiązanie stosunku pracy/służbowego z pracodawcą, u którego była zatrudniona lub pozostawała w stosunku służbowym przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiadała okres uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 34 lata dla kobiet i 39 lat dla mężczyzn.

Gdy natomiast do rozwiązania stosunku pracy/służbowego dochodzi z przyczyn dotyczących zakładu pracy, wówczas świadczenie przysługuje, jeżeli do dnia rozwiązania tego stosunku, w którym dana osoba była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy:

ukończyła co najmniej 55 lat kobieta oraz 60 lat mężczyzna oraz posiada okres uprawniający do emerytury, tj. co najmniej 30 lat kobieta i 35 lat mężczyzna lub
posiada okres uprawniający do emerytury, tj. co najmniej 35 lat kobieta i 40 lat mężczyzna.

Prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje również osobom, o których mowa w ustawie o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest.

…prowadzących działalność oraz…

Poza pracownikami z prawa do świadczenia przedemerytalnego może skorzystać osoba, która do dnia ogłoszenia upadłości prowadziła nieprzerwanie i przez okres nie krótszy niż 24 miesiące pozarolniczą działalność, w rozumieniu przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, i za ten okres opłaciła składki na ubezpieczenia społeczne oraz do dnia ogłoszenia upadłości:

ukończyła co najmniej 56 lat kobieta i 61 lat mężczyzna i
posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.

…rencistów, a także…

Świadczenie przedemerytalne zostało również przewidziane dla byłych rencistów, przy czym muszą oni zarejestrować się we właściwym urzędzie pracy w ciągu 30 dni od dnia ustania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, pobieranej nieprzerwanie przez okres co najmniej 5 lat, i do dnia, w którym ustało prawo do renty:

ukończyć co najmniej 55 lat kobieta oraz 60 lat mężczyzna i
osiągnąć okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.

…opiekunów osób niepełnosprawnych

Z prawa do świadczenia przedemerytalnego mogą skorzystać opiekunowie osób niepełnosprawnych. Przysługuje ono osobie, która zarejestrowała się we właściwym urzędzie pracy w ciągu 60 dni od dnia ustania prawa do:

świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego,
zasiłku dla opiekuna,

pobieranych nieprzerwanie przez okres co najmniej 365 dni, jeżeli utrata prawa do nich była spowodowana śmiercią osoby, nad którą opieka była sprawowana i do dnia, w którym ustało prawo do świadczeń opiekuńczych, osoba taka ukończyła co najmniej 55 lat – kobieta oraz 60 lat – mężczyzna i osiągnęła okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.

Od 1 stycznia 2024 r. na mocy ustawy o świadczeniu wspierającym (Dz. U. z 2023 r. poz. 1429) do obiegu prawnego zostanie włączone nowe świadczenie kierowane do osób niepełnosprawnych mających potrzebę wsparcia, tj. świadczenie wspierające. Ustawa ta dokonuje zmian w ustawie o świadczeniach przedemerytalnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1999), poszerzając grono uprawnionych do świadczenia przedemerytalnego (patrz ramka).

Przesłanki wspólne dla każdej grupy

Świadczenie przedemerytalne przysługuje wymienionym wcześniej osobom, gdy spełnią one wymagane od nich tzw. indywidualne warunki oraz tzw. wspólne. Ustawodawca określił, że świadczenie przysługuje po upływie co najmniej 180 dni pobierania zasiłku dla bezrobotnych, jeżeli osoba ta spełnia łącznie następujące warunki:

nadal jest zarejestrowana jako bezrobotna,
w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych,
złoży wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez PUP dokumentu poświadczającego 180-dniowy okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

W szczególnie uzasadnionych przypadkach ZUS na wniosek osoby zainteresowanej może przywrócić termin złożenia wniosku o świadczenie przedemerytalne.

Wysokość świadczenia

Świadczenie przedemerytalne finansowane jest ze środków FP i zazwyczaj przysługuje w tzw. kwocie ryczałtowej wynoszącej od 1 marca 2023 r. 1.600,70 zł. Przy czym dla osoby, która nabyła prawo do świadczenia po utracie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, jest ono przyznawane w kwocie ostatnio ustalonej wysokości renty, nie wyższej jednak niż kwota ryczałtowa.