Urlop okolicznościowy 2021 – Kodeks pracy?
Kodeks pracy nie reguluje urlopu okolicznościowego. Przepisy dotyczące tego rodzaju urlopu zawiera Rozporządzenia w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy. Urlop okolicznościowy to właściwie zwolnienie od pracy związane ze szczególnymi okolicznościami w życiu pracownika. Są to sytuacje budzące silne emocje i wiążą się z najbliższymi osobami. Urlop okolicznościowy przysługuje w wymiarze 1 dnia lub 2 dni i przysługuje za nie wynagrodzenie.
| Urlop okolicznościowy | |
| Okoliczność | Liczba dni urlopu |
| Ślub własny (pracownika) | 2 |
| Ślub dziecka | 1 |
| Narodziny dziecka | 2 |
| Śmierć i pogrzeb dziecka | 2 |
| Śmierć i pogrzeb męża, żony | 2 |
| Śmierć i pogrzeb matki, ojca | 2 |
| Śmierć i pogrzeb macochy, ojczyma | 2 |
| Śmierć i pogrzeb babci, dziadka | 1 |
| Śmierć i pogrzeb brata, siostry | 1 |
| Śmierć i pogrzeb teścia, teściowej | 1 |
| Śmierć i pogrzeb innej osoby pozostającej na utrzymaniu pracownika lub pod jego bezpośrednią opieką | 1 |
Ślub
Okoliczność w postaci ślubu może uzasadniać prawo do 1 lub 2 dni urlopu okolicznościowego. Wszystko zależy od tego, kto bierze ślub – sam pracownik czy jego dziecko. Jeśli sam pracownik, prawo przyznaje mu 2 dni zwolnienia od pracy z tego tytułu. Natomiast jeśli jest to ślub dziecka pracownika, wówczas można skorzystać tylko z 1 dnia wolnego. Śluby innych osób bliskich nie pozwalają na skorzystanie z tego uprawnienia.
Urodzenie dziecka
Urodzenie dziecka to szczególny moment w życiu pracownika, który również daje prawo do 2 dni wolnego. Często jeden dzień wykorzystany jest na dzień porodu, a drugi na drugi dzień po porodzie, kiedy ojciec dziecka pomaga przy opiece nad noworodkiem. Kobiecie natomiast wraz z dniem porodu rozpoczyna się urlop macierzyński.
Śmierć żony, męża, matki, ojca, babci, dziadka, dziecka, ojczyma, macochy, siostry, brata, teścia, teściowej
Oprócz ślubu i urodzenia się dziecka urlop okolicznościowy przysługuje na mniej przyjemne wydarzenie w życiu pracownika – śmierć bliskiej osoby. Zgodnie z § 15 Rozporządzeniaw sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy pracodawca ma obowiązek zwolnić od pracy pracownika na czas obejmujący:
- 2 dni – w razie zgonu i pogrzebu małżonka pracownika, jego dziecka, ojca, matki, ojczyma lub macochy;
- 1 dzień – w razie zgonu i pogrzebu jego siostry, brata, teściowej, teścia, babki, dziadka, a także innej osoby pozostającej na utrzymaniu pracownika lub pod jego bezpośrednią opieką.
Warto zauważyć, że oprócz wymienionych członków najbliższej rodziny, rozporządzenie przyznaje prawo do 1 dnia zwolnienia od pracy w przypadku śmierci inne osoby, którą pracownik utrzymuje lub sprawuje nad nią bezpośrednią opiekę. Na tej podstawie można ubiegać się o urlop okolicznościowy z tytułu zgonu np. cioci lub wujka pozostających na utrzymaniu pracownika.
Wniosek o urlop okolicznościowy – wzór
Aby otrzymać urlop okolicznościowy, należy złożyć krótki pisemny wniosek zawierający następujące dane:
- imię i nazwisko pracownika,
- adres pracownika,
- miejscowość i datę,
- nazwę pracodawcy,
- adres pracodawcy,
- wskazanie okoliczności uzasadniającą przyznanie urlopu okolicznościowego np. ślub dziecka,
- wskazanie liczbę dni urlopu okolicznościowego,
- datę urlopu okolicznościowego,
- podpis pracownika.
Dokumenty
Czy pracodawca może żądać przedstawienia przez pracownika dokumentów potwierdzających okoliczność uprawniającą do skorzystania ze zwolnienia z pracy? Pracodawca nie ma prawa żądać np. kopii aktu małżeństwa, ale można przedstawić ten dokument jedynie do wglądu. Można też podać sygnaturę aktu. Warto wówczas spisać notatkę z takiej czynności. Podobnie należy postępować w przypadku aktu urodzenia i aktu zgonu.
Kiedy urlop okolicznościowy przepada?
Urlop okolicznościowy jest ściśle związany z okolicznością, która uzasadnia do niego prawo. Dozwolone jest jednak udzielanie go na inne dni niebędące np. dniem pogrzebu czy dniem narodzin dziecka. Ważne, aby wiązały się z daną okolicznością, np. rejestracja dziecka w urzędzie po narodzinach czy organizacja ślubu. Trudno więc ocenić, kiedy zwolnienie z pracy przepada. Dużo więc zależy od oceny sytuacji przez pracodawcę. Czy urlop okolicznościowy z tytułu ślubu można wziąć 3 miesiące po ślubie? Ważna jest argumentacja pracownika.
Jakie wynagrodzenie za urlop okolicznościowy?
Zgodnie z § 5 Rozporządzenia w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy wynagrodzenie za urlop okolicznościowy liczy się jak za urlop wypoczynkowy. Zastrzega się jednak, że składniki wynagrodzenia ustalane w wysokości przeciętnej oblicza się z miesiąca, w którym przypadło zwolnienie od pracy lub okres niewykonywania pracy.
Podstawa prawna:
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (Dziennik Ustaw rok 2014 poz. 1632).
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (Dziennik Ustaw rok 2017 poz. 927).
Źródło: kadry.info.pl
Autor: Emilia Panufnik
