Rezygnacja z umowy zawartej z organizatorem turystyki np. w biurze podróży następuje na podstawie szczegółowych regulacji. Kiedy mamy prawo zrezygnować z wykupionej wycieczki? Jakie uprawnienia przysługują przedsiębiorcy, gdy podróżny odstąpił od umowy w związku z wybuchem epidemii wirusa SARS-CoV-2?
Rezygnacja z wakacji wykupionych w biurze podróży
Wystąpienie niespodziewanych okoliczności może pokrzyżować wakacyjne plany. Kiedy umowa z organizatorem turystyki została podpisana, a wycieczka bądź wczasy częściowo opłacone, może okazać się, że podróżny zmuszony jest do dokonania rezygnacji.
Podróżnemu przysługuje prawo do odstąpienia od umowy o udział w imprezie turystycznej w każdym czasie przed jej rozpoczęciem. W zależności jednak od przyczyn uzasadniających rezygnację, będzie miała ona różne skutki w kontekście wysokości kwot, jakie zostaną zwrócone. W przypadku wystąpienia nadzwyczajnych i nieuniknionych okoliczności związanych z miejscem destynacji lub jego najbliższym sąsiedztwem, istnieje możliwość uzyskania zwrotu pełnej kwoty uiszczonej ceny.
Zasady rezygnacji z umów o udział w imprezach turystycznych zostały zharmonizowane na poziomie całej UE na mocy przepisów dyrektywy nr 2015/2302 z 25 listopada 2015 r., wdrożonej do polskiego prawa przepisami ustawy z dnia 24 listopada 2017 r. o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych.
Jako, że rezygnacja z umowy zawartej z organizatorem turystyki np. w biurze podróży następuje na podstawie szczegółowych regulacji, punkt wyjścia stanowi ustalenie, czy w danym przypadku mamy do czynienia z imprezą turystyczną. Stanowi ona połączenie co najmniej 2 różnych rodzajów usług turystycznych (np. przewóz i zakwaterowanie) na potrzeby tej samej podróży lub wakacji. Najczęściej owego połączenia usług turystycznych dokonuje jeden przedsiębiorca turystyczny. Oznacza to, że zakup zorganizowanych wczasów lub wycieczki co do zasady oznaczać będzie zawarcie umowy o udział w imprezie turystycznej, z której podróżny może zrezygnować na zasadach opisanych poniżej. Zupełnie inne zasady dotyczyć będą rezygnacji z usług niepołączonych w ramach imprezy turystycznej np. przy odrębnie dokonywanym zakupie usług hotelowych, zakupie biletów lotniczych lub autobusowych itp.
Odstąpienie od umowy z powodu nadzwyczajnych i nieuniknionych okoliczności związanych z miejscem docelowym lub jego najbliższym sąsiedztwem
Podróżny może podjąć decyzję o rezygnacji z wczasów lub wycieczki wystąpienia w przypadku nieuniknionych i nadzwyczajnych okoliczności występujących w miejscu docelowym lub jego najbliższym sąsiedztwie, mających znaczący wpływ na realizację imprezy turystycznej lub przewóz podróżnych do miejsca docelowego.
Ocena stanu zagrożenia może nastręczać trudności, ponieważ kryteria „nadzwyczajnych i nieuniknionych okoliczności” oraz „najbliższego sąsiedztwa” mają charakter nieostry. Prezes UOKiK w kontekście aktualnego zagrożenia zdrowotnego koronawirusem zarekomendował kierowanie się informacjami dostarczanymi przez Głównego Inspektora Sanitarnego, Ministerstwo Spraw Zagranicznych czy Światową Organizację Zdrowia (WHO), które mogą stanowić uzasadnienie wystąpienia nagłych i nieprzewidzianych okoliczności związanych z w kraju docelowym.
SARS-CoV-2
Możliwość uznania ryzyk związanych z zachorowaniem na koronawirusa za okoliczności uzasadniające odstąpienie potwierdził prawodawca w przepisach specustawy z 2 marca 2020 r., o której założeniach można szerzej przeczytać tutaj.
Jeżeli odstąpienie od umowy pozostaje w bezpośrednim związku z wybuchem epidemii wirusa SARS-CoV-2, a podróżny odstąpił na podstawie tej podstawie od umowy, przedsiębiorcy turystycznemu przysługuje zwrot wpłat przekazanych na Turystyczny Fundusz Gwarancyjny. W celu dokonania rezygnacji należy złożyć oświadczenie o odstąpieniu od umowy. W jego treści należy wskazać nadzwyczajne i nieuniknione okoliczności występujące w miejscu docelowym, lub jego najbliższym sąsiedztwie, stanowiące przyczynę odstąpienia np. epidemia wirusa, stan klęski żywiołowej, zamieszki, wysoki poziom zagrożenia zamachem terrorystycznym, itp. W konsekwencji tego rozwiązania podróżny może bez ponoszenia opłat za odstąpienie w terminie 14 dni od dnia rozwiązania umowy otrzymać wyłącznie zwrot wpłat dokonanych z tytułu imprezy turystycznej, jednakże bez odszkodowania lub zadośćuczynienia w tym zakresie.
Jeżeli z uwagi na nieuniknione i nadzwyczajne okoliczności organizator turystyki nie może zrealizować umowy, jest on uprawniony do rozwiązania umowy. Okoliczności te nie muszą dotyczyć miejsca docelowego podróży, a ich przyczyną może być przykładowo wstrzymanie ruchu lotniczego w miejscu wylotu z powodu stanu zagrożenia epidemicznego. Organizator ma obowiązek powiadomić podróżnego o rozwiązaniu umowy o udział w imprezie turystycznej niezwłocznie przed rozpoczęciem imprezy turystycznej, a podróżnemu przysługuje zwrot dokonanych wpłat w terminie 14 dni.
Warto zwrócić uwagę, że jakkolwiek aktualny stan zagrożenia epidemicznego może mieć charakter czasowy, zagrożenie zdrowotne w innych krajach może trwać na długo po przywróceniu ruchu lotniczego z Polski. Jeżeli w tym wypadku pomimo zagrożenia w miejscu docelowym lub jego najbliższym sąsiedztwem impreza turystyczna nie zostanie odwołana przez organizatora, podróżny może skorzystać z prawa do odstąpienia od umowy.
Odstąpienie od umowy z powodu jednostronnej zmiany warunków przez organizatora
Decyzję o rezygnacji z wakacji lub wczasów może również spowodować sam organizator turystyki, który przed rozpoczęciem imprezy turystycznej jest zmuszony zmienić główne właściwości usług turystycznych bądź nie może spełnić specjalnych wymagań, albo też proponuje podwyższenie ceny przekraczające 8% całkowitej ceny, obowiązany jest niezwłocznie powiadomić o tym podróżnego, przekazując mu informacje o:
- zmianach warunków umowy oraz o ewentualnym wpływie tych zmian na cenę;
- rozsądnym terminie, w którym podróżny poinformuje organizatora o swojej decyzji;
- odstąpieniu od umowy za zwrotem wszystkich wniesionych wpłat i bez obowiązku wniesienia opłaty za odstąpienie od umowy w przypadku braku odpowiedzi podróżnego w terminie,
- zastępczej imprezie turystycznej oraz jej cenie, jeśli jest oferowana.
Podróżny w wyznaczonym terminie powinien poinformować organizatora o swojej decyzji. Obok opcji przyjęcia proponowanej zmiany umowy ma on również możliwość:
- odstąpienia od umowy – bez przyjęcia zastępczej imprezy turystycznej, co uprawnia podróżnego do uzyskania zwrotu wniesionych wpłat w terminie 14 dni od rozwiązania umowy bez obowiązku poniesienia opłaty za odstąpienie. Dodatkowo podróżny może dochodzić odszkodowania lub zadośćuczynienia za poniesione w wyniku niezgodności szkody lub krzywdy np. poniesione w związku z planowanym wyjazdem dodatkowe wydatki, czy zmarnowany urlop.
- odstąpienia od umowy oraz przyjęcia zastępczej imprezy turystycznej, co w przypadku obniżenia jakości lub kosztów imprezy turystycznej uprawnia podróżnego do odpowiedniego obniżenia ceny.
Odstąpienie od umowy bez obowiązku wskazania przyczyny
Podróżny może również przed rozpoczęciem imprezy turystycznej z własnej inicjatywy, niezależnie od sytuacji panującej w miejscu destynacji podjąć decyzję o rezygnacji z udziału w imprezie turystycznej. W tym celu, podróżny powinien złożyć oświadczenie o odstąpieniu od umowy, które nie wymaga wskazania powodu rezygnacji. Odstąpienie bez podania przyczyny wiąże się obowiązkiem zapłaty na rzecz organizatora odpowiedniej i możliwej do uzasadnienia opłaty za odstąpienie od umowy, która podlega potrąceniu z uiszczonej wpłaty zwracanej podróżnemu. Wysokość opłaty różni się w zależności od tego, w jakim czasie przed rozpoczęciem imprezy turystycznej doszło do rozwiązania umowy, a także od spodziewanych oszczędności kosztów oraz spodziewanego dochodu z tytułu alternatywnego wykorzystania danych usług turystycznych. Często waha się ona od zaledwie kilku procent całkowitej ceny w przypadku odstąpienia na ponad miesiąc lub dwa miesiące przed terminem wyjazdu, aż do 90/95% ceny w sytuacji rezygnacji zaledwie na dzień przed tym terminem. Gdy umowa nie określa wysokości opłat za odstąpienie, wysokość opłaty odpowiada cenie imprezy turystycznej pomniejszonej o zaoszczędzone koszty i wpływy z alternatywnej realizacji danych usług turystycznych.
Alternatywne rozwiązanie – przeniesienie praw i obowiązków podróżnego na inną osobę
Podróżnemu przysługuje prawo przeniesienia na osobę spełniającą warunki udziału w imprezie turystycznej wszystkich przysługujących mu z tytułu umowy o udział w imprezie turystycznej uprawnień, jeżeli jednocześnie osoba ta przejmuje wszystkie wynikające z tej umowy obowiązki.
Na dokonanie przeniesienia uprawnień i przejęcia obowiązków nie jest wymagana zgoda organizatora. Jest ono skuteczne wobec organizatora, jeżeli podróżny zawiadomi go o tym w rozsądnym terminie, za który uznaje się w każdym przypadku termin nie krótszy niż 7 dni przed rozpoczęciem imprezy.
Decydując się na przedmiotowe rozwiązanie należy mieć na względzie, że jeżeli przeniesienie uprawnień i obowiązków na inną osobę będzie wiązało się dodatkowymi kosztami po stronie organizatora może on żądać ich zapłaty. Ponadto, podróżny i osoba przejmująca jego uprawnienia odpowiadają solidarnie za nieuiszczoną część ceny imprezy turystycznej oraz koszty poniesione przez organizatora w wyniku zmiany podróżnego.
Niemniej jednak, znalezienie osoby, która zgodzi się wstąpić w nasze miejsce może pozwolić na uniknięcie opłat towarzyszących rezygnacji w drodze odstąpienia bez podania przyczyny.
Źródło: infor.pl
