Podatnik prowadzący działalność gospodarczą, pomimo ukończenia 65 roku życia i nabycia uprawnień emerytalnych, nie pobiera świadczeń z ZUS. W tej sytuacji może korzystać ze zwolnienia od podatku przewidzianego dla aktywnego seniora. Czy zwolnienie to należy stosować w trakcie roku, czy po jego zakończeniu?
Przedsiębiorca, który spełnia warunki do korzystania z tzw. ulgi dla seniorów, może z mocy prawa objąć zwolnieniem od podatku przychody osiągane z prowadzonej działalności gospodarczej. Przychodów wolnych od podatku nie ujmuje w księdze ani w podstawie obliczania zaliczki. Więcej szczegółów w dalszej części opracowania.
W celu rozliczenia podatku dochodowego osoby fizyczne wykonujące działalność gospodarczą, które nie są obowiązane prowadzić ksiąg rachunkowych oraz nie są opodatkowane ryczałtem ewidencjonowanym lub kartą podatkową, muszą prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów. Sposób prowadzenia tej księgi, szczegółowe warunki, jakim powinna ona odpowiadać, oraz szczegółowy zakres obowiązków związanych z jej prowadzeniem określa rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2019 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. poz. 2544). W księdze wpisuje się operacje (zdarzenia) gospodarcze (prawne) dotyczące osiąganych przychodów, o których mowa w art. 14 updof, oraz ponoszonych kosztów ich uzyskania w rozumieniu art. 22 updof. Dochód ustalony na podstawie zapisów w księdze stanowi podstawę obliczania zaliczki na podatek dochodowy oraz podatku należnego za rok podatkowy (po skorygowaniu o różnice remanentowe).
W ramach działalności gospodarczej podatnik może osiągać przychody wolne od podatku dochodowego. Przepisy rozporządzenia nie odnoszą się wprost do takiej sytuacji. Mając na uwadze, że takich przychodów nie uwzględnia się przy ustalaniu podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym, akceptowane jest stanowisko, iż nie ma obowiązku ich ujmowania w podatkowej księdze.
Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 154 updof, zwolnieniem od podatku są objęte przychody m.in. z działalności gospodarczej, otrzymane przez podatnika po ukończeniu określonego wieku (tj. 60 roku życia przez kobietę i 65 roku życia przez mężczyznę), do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85.528 zł. Podatnik-senior może korzystać z tego zwolnienia pod warunkiem, że:
- podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu osiągania tych przychodów oraz
- pomimo nabycia uprawnienia nie pobiera wymienionych w powołanym przepisie świadczeń emerytalno-rentowych.
Odnośnie momentu stosowania zwolnienia uważamy, że skoro w opisanym przypadku spełnione są wszystkie przesłanki do zastosowania zwolnienia od podatku z art. 21 ust. 1 pkt 154 updof, to przy rozliczaniu podatku za okresy rozliczeniowe w trakcie roku podatkowego podatnik może korzystać z tego zwolnienia, gdyż ma ono zastosowanie z mocy prawa.
W rezultacie, podatnik może nie wpisywać do podatkowej księgi osiąganych przychodów do kwoty 85.528 zł. Ewidencjonowanie przychodów w księdze należy rozpocząć, gdy suma przychodów w danym roku podatkowym przekroczy tę kwotę. Dodajmy, że nie będzie błędem wpisywanie do księgi przychodów objętych zwolnieniem od podatku, z tym że zapisu nie należy dokonywać w kolumnie 7 „wartość sprzedażnych towarów i usług” i kolumnie 8 „pozostałe przychody”, lecz w kolumnie 17 „Uwagi”. Takie ewidencjonowanie przychodów wolnych od podatku będzie pomocne przy ustalaniu momentu przekroczenia limitu zwolnienia. Przy czym warto pamiętać, że w kwocie zwolnienia, stosownie do art. 21 ust. 39 updof, nie uwzględnia się przychodów osiąganych w ramach działalności gospodarczej, które m.in. korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego na innej podstawie, bądź które zostały objęte zaniechaniem poboru podatku.
Z kolei koszty ponoszone w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą w okresie stosowania ulgi dla seniora, należy ujmować w księdze w kolumnach 10-13. Mimo bowiem, że dotyczą przychodów objętych zwolnieniem, to nie tracą przymiotu kosztów uzyskania przychodów. Takie stanowisko zaprezentował Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 10 maja 2023 r., nr 0113-KDIPT2-1.4011.105.2023.2.KD.
Źródło: gofin.pl, Przegląd Podatku Dochodowego nr 8 (608) z dnia 20.04.2024
