Osoba prowadząca działalność gospodarczą jest niezdolna do pracy z powodu choroby przypadającej na okres ciąży i pobiera zasiłek chorobowy. Ze względu na stan zdrowia chciałaby zawiesić wykonywanie tej działalności. Czy w okresie absencji chorobowej jest to możliwe i nie wpłynie na prawo do zasiłku chorobowego? Czy po urodzeniu dziecka otrzyma zasiłek macierzyński?
Przebywanie przez osobę prowadzącą działalność gospodarczą na zwolnieniu lekarskim nie wyklucza możliwości zawieszenia przez nią wykonywania tej działalności. Zawieszenie to pozostaje wówczas bez wpływu na już wypłacany zasiłek chorobowy. Jeżeli jednak w tym czasie urodzi ona dziecko, to zasiłek macierzyński nie będzie jej przysługiwał.
Zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej
Zasady zawieszania wykonywania działalności gospodarczej przez przedsiębiorców określają przepisy art. 22-24 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2021 r. poz. 162 ze zm.). Co do zasady, wykonywanie działalności gospodarczej może zawiesić przedsiębiorca niezatrudniający pracowników lub zatrudniający wyłącznie pracowników przebywających na urlopie macierzyńskim, urlopie na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopie wychowawczym lub urlopie rodzicielskim niełączących korzystania z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu. Za pracowników uważa się osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę (art. 2 K.p.). Statusu tego nie posiadają więc osoby zatrudnione na podstawie umowy cywilnoprawnej, np. zleceniobiorcy.
W wyniku zawieszenia wykonywania działalności przedsiębiorca przestaje być objęty obowiązkiem ubezpieczeń społecznych (nie opłaca także dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego) i ubezpieczenia zdrowotnego od dnia, w którym rozpoczyna się to zawieszenie, do dnia poprzedzającego dzień wznowienia wykonywania działalności (art. 13 pkt 4, art. 36a ust. 1 i 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c) ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych).
Zasiłek chorobowy w okresie zawieszenia wykonywania działalności
Przedsiębiorca może zawiesić wykonywanie działalności także wówczas, gdy przebywa na zwolnieniu lekarskim w związku z niezdolnością do pracy z powodu choroby przypadającej na okres ciąży. Co do zasady, okoliczność ta nie pozbawia go prawa do dalszego pobierania zasiłku chorobowego w wysokości 100% podstawy wymiaru (do dnia porodu, nie dłużej niż przez 270 dni). Zgodnie z art. 6 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1133 ze zm.), dalej: ustawy zasiłkowej, zasiłek chorobowy przysługuje osobie podlegającej ubezpieczeniu chorobowemu, która stała się niezdolna do pracy z powodu choroby w czasie trwania tego ubezpieczenia. Nabycie więc przez taką osobę prawa do zasiłku chorobowego w trakcie trwania ubezpieczenia chorobowego, umożliwia jej skorzystanie z tego świadczenia także za nieprzerwany okres niezdolności do pracy przypadający po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego. Warunkiem jest jednak niewystąpienie żadnej z okoliczności wymienionych w art. 13 ustawy zasiłkowej, a zatem osoba ta nie może:
- mieć ustalonego prawa do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy,
- kontynuować lub podjąć działalności zarobkowej stanowiącej tytuł do objęcia obowiązkowo lub dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym albo zapewniającej prawo do świadczeń za okres niezdolności do pracy z powodu choroby,
- być uprawniona do zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego, rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego lub nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego,
- podlegać obowiązkowo ubezpieczeniu społecznemu rolników określonemu w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników.
Co prawda, zgodnie z nowym ust. 2 w art. 8 ustawy zasiłkowej, od 1 stycznia 2022 r. zasiłek chorobowy za okres niezdolności do pracy przypadający po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego przysługuje nie dłużej niż przez 91 dni, to jednak nie dotyczy to niezdolności do pracy m.in. przypadającej na okres ciąży. Zatem przedsiębiorca, który w trakcie pobierania zasiłku chorobowego przypadającego na okres ciąży zawiesi wykonywanie działalności, do dnia porodu jest uprawniony do tego zasiłku za cały nieprzerwany okres niezdolności do pracy (nie dłużej niż do wyczerpania 270 dni okresu zasiłkowego).
Zasiłek macierzyński w razie urodzenia dziecka w okresie zawieszenia wykonywania działalności
Inaczej będzie w przypadku prawa do zasiłku macierzyńskiego. Zgodnie bowiem z art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy zasiłkowej, zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonej, która urodziła dziecko w okresie ubezpieczenia chorobowego (albo w okresie urlopu wychowawczego). Jeżeli więc poród nastąpi w okresie zawieszenia wykonywania działalności, tj. wówczas gdy matka dziecka nie podlega m.in. ubezpieczeniu chorobowemu, nie będzie jej przysługiwało prawo do zasiłku macierzyńskiego. W związku z tym, jeżeli osoba, która zawiesiła wykonywanie działalności gospodarczej chce po urodzeniu dziecka otrzymać zasiłek macierzyński, to przed porodem powinna wznowić wykonywanie działalności i przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Ponieważ zasiłek macierzyński przysługuje bez okresu wyczekiwania, ponowne przystąpienie do ubezpieczeń powinno nastąpić najpóźniej do dnia porodu.
UWAGA! Jeśli osoba, o której mowa w pytaniu, zawiesi wykonywanie działalności i w tym czasie urodzi dziecko, to będzie mogła ubiegać się o świadczenie rodzicielskie przyznawane na zasadach określonych w art. 17c ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2020 r. poz. 111 ze zm.). Przysługuje ono w wysokości 1.000 zł i w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie wypłacane jest przez 52 tygodnie.
Źródło: gofin.pl, Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno – Finansowych nr 6 (1121) z dnia 20.02.2022
