Zatrudnienie emeryta lub rencisty w kwestii opłacania składek ZUS jest zależne od formy tego zatrudnienia. Jakie są różnice między umową o pracę a umową cywilnoprawną oraz która opcja jest bardziej korzystna dla pracodawcy? Na te pytania odpowiedzi znajdziesz w treści artykułu.
Prawo do emerytury lub renty
Za emeryta lub rencistę, uważa się osobę posiadającą ustalone prawo do emerytury lub renty. W praktyce oznacza to, że osoba która spełnia odpowiednie warunki powinna otrzymać decyzję od odpowiedniej instytucji o przyznaniu jest takiego prawa. Decyzja ta zazwyczaj podejmowana jest w drodze decyzji administracyjnej przez ZUS lub KRUS, w zależności od tego w której z tych instytucji dana osoba była ubezpieczona. Co istotne, emerytura lub renta może być również wypłacana z zagranicznego systemu ubezpieczeń.
Ubezpieczony nabywa prawo do emerytury po osiągnięciu wieku emerytalnego. Natomiast renta przyznawana jest osobom niezdolnym do świadczenia pracy.
Stosunek pracy z emerytem lub rencistą
Stosunek pracy z emerytem lub rencistą jest objęty obowiązkowym ubezpieczeniem ZUS, co wynika z ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. W związku z tym pracodawca, który podpisał umowę z taką osobą, jest zobowiązany do opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, a także na ubezpieczenie zdrowotne. Składki na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych uzależnione są od wieku pracownika. Nie opłaca się ich w przypadku:
- kobiet, które ukończyły 55 lat,
- mężczyzn, którzy ukończyli 60 lat.
Obowiązkowy charakter składek ZUS jest niezależny od wymiaru czasu pracy oraz od wysokości osiągniętego wynagrodzenia za pracę.
W przypadku umowy o pracę emeryta lub rencistę trzeba zgłosić do ZUS-u na druku ZUS ZUA z kodem ubezpieczenia 01 10 x x, w terminie 7 dni od momentu zatrudnienia (czyli powstania obowiązku ubezpieczeniowego).
W celu wyliczenia kwoty wynagrodzenia dla emeryta lub rencisty, warto skorzystać z kalkulatora wynagrodzeń.
Zatrudnienie emeryta lub rencisty – umowa zlecenia
Zatrudnienie emeryta lub rencisty na umowę zlecenia co do kwestii składek ZUS jest bardziej elastyczne niż na umowę o pracę. Jeżeli umowa zlecenia jest jedyną formą zatrudnienia dla takiej osoby, wówczas podlega ona obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu. Natomiast ubezpieczenie chorobowe ma charakter dobrowolny.
Nie ma obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, jeżeli pracownik, któremu zostało powierzone zlecenie, jest dodatkowo zatrudniony na umowę o pracę u innego płatnika składek, pod warunkiem że osiąga u niego co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę. W takiej sytuacji obowiązkowe jest opłacanie składki na ubezpieczenie zdrowotne. Zasada ta nie dotyczy emeryta lub rencisty, który zawiera umowę zlecenia z własnym pracodawcą. Wtedy wynagrodzenie osiągnięte w ramach umowy zlecenia jest traktowane jako przychód uzyskany ze stosunku pracy, co powoduje naliczenie składek na ubezpieczenia społeczne oraz zdrowotne od tego przychodu.
Jeśli zleceniobiorca ma podpisane również umowy zlecenia z innymi firmami, to oskładkowane powinny być wszystkie z nich, dopóki ich łączna wartość nie będzie równa co najmniej minimalnemu wynagrodzeniu za pracę.
Przykład 1.
Pani Ela jest emerytką zatrudnioną w dwóch salonach fryzjerskich w ramach umowy zlecenie. W sumie z tytułu obu umów, Pani Ela osiąga wynagrodzenie w wysokości 2 200 zł brutto. Tak więc z tytułu obu umów, zleceniodawcy Pani Eli zobowiązani są odprowadzać składki na ubezpieczenia ZUS zarówno społeczne jak i zdrowotną.
Emeryta lub rencistę należy zgłosić do ZUS-u w terminie maksymalnie 7 dni od momentu powstania obowiązku ubezpieczeniowego. Zgłoszenia należy dokonać z kodem 04 11 x x, na druku ZUS ZUA, jeśli osoba podlega ubezpieczeniom społecznym oraz zdrowotnym, lub na druku ZUS ZZA, jeśli osoba podlega tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu.
Umowa o dzieło z emerytem lub rencistą
Umowa o dzieło jest wyłączona z obowiązku ubezpieczeń ZUS. W przypadku tej formy zatrudnienia pracodawca obowiązkowo odprowadza za pracownika podatek dochodowy, również w przypadku emeryta lub rencisty.
Inaczej jest, jeżeli umowa o dzieło została zawarta ze swoim pracodawcą, wówczas przychód z tej umowy stanowi podstawę do naliczenia składek na ubezpieczenia społeczne oraz na ubezpieczenie zdrowotne.
Zatrudnienie emeryta lub rencisty a zawiadomienie ZUS-u
Emeryt lub rencista, który podjął pracę i w związku z tym osiąga dodatkowe przychody, powinien niezwłocznie powiadomić o tym fakcie Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Wykonywanie pracy zarobkowej może spowodować zmniejszenie lub zwiększenie otrzymywanego świadczenia.
W przypadku gdy emeryt lub rencista osiąga przychód z prowadzonej działalności gospodarczej, która jest obowiązkowo objęta ubezpieczeniami społecznymi, zawieszeniu lub zmniejszeniu podlega:
- emerytura przysługująca osobie, która nie ukończyła powszechnego wieku emerytalnego, ustalanego indywidualnie dla każdego zainteresowanego, w zależności od jego daty urodzenia,
- renta z tytułu niezdolności do pracy,
- renta rodzinna, do której uprawniona jest jedna osoba,
- część renty rodzinnej, do której uprawniona jest osoba osiągająca przychód,
- renta inwalidy wojskowego, którego niezdolność do pracy nie pozostaje w związku ze służbą wojskową, pobierającego świadczenie na podstawie ustawy o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin, a także renta rodzinna po tym inwalidzie,
- renta z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy, zaistniałym przed 1 stycznia 2003 r. wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy bądź chorobą zawodową.
Jak wynika z powyższego, zatrudnienie emeryta lub rencisty i opłacanie składek ZUS jest zależne od formy zatrudnienia. W tym przypadku nie ma znaczenia, czy taka osoba zatrudniona jest na podstawie umowy o pracę, czy na podstawie umowy zlecenia, gdyż z obu z nich będzie odprowadzał składki na ubezpieczenia społeczne, dopóki jego przychody z innych tytułów nie będą równe co najmniej minimalnemu wynagrodzeniu za pracę.
Źródło: poradnikprzedsiebiorcy.pl
Autor: Andrzej Lazarowicz
