Lipiec to dobry moment, na kontrole stanu zaległych urlopów w firmie. Przypominamy, że urlopy wypoczynkowe powinny być udzielane w ramach tego roku kalendarzowego, za który przysługują. Kierownik każdej komórki organizacyjnej po otrzymaniu zestawienia o liczbie dni zaległego urlopu wypoczynkowego, mając na uwadze konieczność zapewnienia właściwej organizacji pracy w podległej komórce, powinien uzgadniać z pracownikami optymalny termin wykorzystania urlopu wypoczynkowego. Warto zatem sprawdzić ile jeszcze dni zaległego urlopu przysługuje podległym pracownikom.
Wielu pracodawców określa terminy wykorzystania urlopów w planie urlopowym, uzgadnianym z pracownikiem. Mimo dużej swobody w planowaniu urlopowego wypoczynku, nie może on jednak przekroczyć pewnych granicznych terminów wyznaczonych przez Kodeks pracy. W tym miesiąc warto zatem dokonać przeglądu stanu urlopowego w firmie. Jak w prawidłowy sposób rozwiązać kwestie urlopowe? Czy należy udzielić dwutygodniowego urlopu wypoczynkowego? Kiedy można odmówić urlopu – przypominamy
Urlop wypoczynkowy w Kodeksie pracy
Celem urlopu wypoczynkowego jest regeneracja sił psychofizycznych pracownika, dlatego powinien być udzielany na bieżąco. Każdemu pracownikowi, zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, w zależności od stażu pracy, przysługuje:
- 20 dni urlopu (przy stażu poniżej 10 lat) lub
- 26 dni (przy stażu powyżej 10 lat) urlopu wypoczynkowego w ciągu roku.
Urlop powinien być wykorzystany przez pracownika w roku kalendarzowym, w którym nabył on do niego prawo. To oznacza, że pracownik ma prawo domagać się udzielenia urlopu do końca bieżącego roku kalendarzowego.
Kodeks pracy przewiduje parę sytuacji, w których urlop wypoczynkowy może zostać przesunięty na następny rok kalendarzowy.
Będą to:
- wniosek pracownika umotywowany ważnymi przyczynami – art. 164 § 1 KP,
- szczególne potrzeby zakładu pracy – art. 164 § 2 KP,
- przyczyny usprawiedliwiające nieobecność w pracy (np. choroba) – art. 165 i 166 KP,
- odwołanie pracownika z urlopu z powodu okoliczności nie przewidzianych w chwili rozpoczynania urlopu – art. 167 § 1 KP.
W każdej z tych sytuacji urlop bieżący zamienia się w urlop zaległy, który powinien być wykorzystany najpóźniej do 30 dnia września następnego roku kalendarzowego (art. 168 KP).
Odpowiedzialność za urlopowe zaległości
Nieudzielenie urlopu wypoczynkowego w wymaganych ustawowo terminach jest wykroczeniem przeciwko prawom pracownika. Odpowiedzialność z tytułu niedotrzymania terminów na udzielenie urlopu – bez względu na przyczyny takiego stanu rzeczy – ponosi wyłącznie pracodawca. To pracodawca odpowiada za urlopowe zaległości, również wtedy gdy przyczynił się do nich pracownik . Kodeks pracy pozwala na „narzucenie” pracownikowi obowiązku wykorzystania urlopu tylko w okresie wypowiedzenia umowy o pracę. Narzucenie urlopu umożliwiają też nadal obowiązujące przepisy tarczy antykryzysowej 4.0.
Covid-19 i zaległy urlop
Rok 2021 r. to nadal czas pandemii koronawirusa, zgodnie z przepisami tarczy antykryzysowej 4.0 pracodawca ma możliwość udzielania urlopu wypoczynkowego w terminie przez siebie wskazanym. u Urlop ten może być udzielony zarówno z pominięciem obowiązującego planu urlopowego u danego pracodawcy, jak i z pominięciem zgody wyrażonej przez pracownika. Jednak przepisy tarczy 4.0 nie przewidują możliwości przedłużenia terminu, w którym możliwe będzie wykorzystanie zaległego urlopu wypoczynkowego.
Kolejność udzielania urlopu zaległego i bieżącego
Przepisy prawa pracy nie wskazują, który urlop należy wykorzystać najpierw. Sąd Najwyższy w wyroku o sygn. akt. II PK 199/12; publ. LEX nr 1555440, stwierdził, że w pierwszej kolejności należy udzielać urlopu zaległego, co wiąże się z instytucją przedawnienia urlopu, tzn. urlop zaległy uległby po pewnym okresie przedawnieniu, a pracownik utraciłby możliwość jego wykorzystania w naturze lub w postaci ekwiwalentu (w razie rozwiązania umowy o pracę). Ponadto Sąd wskazał, że dopilnowanie, aby pracownik skorzystał z urlopu należy do obowiązków pracodawcy, a nieudzielenie zaległego urlopu do końca września stanowi wykroczenie przeciwko prawom pracownika. Dlatego też, w pierwszej kolejności pracownikowi powinien być udzielony urlop zaległy. Trzeba pamiętać, że nieudzielenie urlopu zaległego do 30.09 następnego roku kalendarzowego stanowi wykroczenie przeciwko prawom pracownika zagrożone sankcją grzywny w wysokości od 1.000 do 30.000 zł. Jeżeli zatem pracodawca nie dopilnuje, aby w pierwszej kolejności wykorzystany został urlop zaległy naraża się na karę grzywny.
Źródło: pit.pl
Autor: Ewelina Czechowicz
