Przedsiębiorcy często zajmują się pośrednictwem sprzedaży. Działalność ta jest bardzo popularna, ponieważ nie wymaga od przedsiębiorców dużych inwestycji i przynosi zazwyczaj szybko dochody. Podatnicy zastanawiają się, kiedy powstaje u nich obowiązek podatkowy przy pośrednictwie w sprzedaży.
Usługa pośrednictwa
Ustawa o podatku od towarów nie definiuje pojęcia „usług pośrednictwa”, dlatego w celu określenia, jakie czynności należy pod nim rozumieć, należy uwzględnić wykładnię językową oraz poglądy wyrażane w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
Zgodnie ze Słownikiem języka polskiego (Wydawnictwo Naukowe PWN, wersja internetowa) przez pośrednictwo należy rozumieć działalność osoby trzeciej mającą na celu porozumienie się między stronami lub załatwienie jakichś spraw dotyczących obu stron.
Równorzędnie przez pośrednictwo rozumie się kojarzenie kontrahentów w transakcjach handlowych, a więc załatwianie dla zarobku różnego rodzaju transakcji handlowych między dwiema stronami, uczestniczenie w zawieraniu takich transakcji.
W tym zakresie stwierdzić należy, że wykonywane przez podmiot wszelkie czynności zmierzające do zawarcia między dwiema różnymi stronami transakcji handlowych można uznać za pośrednictwo.
Z doktrynalnego punktu widzenia cechą charakterystyczną pośrednictwa odróżniającą ten stosunek od innych umów jest fakt, że bezpośrednią przyczyną zawarcia bezpośrednio lub pośrednio umowy są działania pośrednika. Innymi słowy, przez umowę o pośrednictwo należałoby rozumieć taki stosunek prawny istniejący pomiędzy dwiema stronami, z których jedna (pośrednik) otrzymuje zlecenie od drugiej, aby doprowadzić do wymiany gospodarczej świadczeń z osobą trzecią, przy czym znalezienie kontrahenta ma stanowić bezpośredni i decydujący rezultat starań pośrednika.
Bezpośrednim celem aktywności pośrednika jest wywołanie skutku prawnego, polegającego na wprowadzeniu zleceniodawcy (podmiotu zastępowanego) w stosunek umowny z osobą trzecią.
Usługa pośrednictwa a opodatkowanie VAT
Podatnicy dokonujący usług pośrednictwa zastanawiają się, czy ich usługa winna być opodatkowana podatkiem od towarów i usług.
Przykład 1.
Podatnik prowadził dotychczas biuro rachunkowe. Nawiązał współpracę z bankiem i będzie swoim klientom oferował jego produkty finansowe. Podatnik zastanawia się, jak opodatkować powyższe usługi podatkiem VAT?
Na wstępie należy wyjaśnić, że usługa pośrednictwa finansowego powinna się charakteryzować następującymi cechami:
- pośrednik nie jest stroną umowy dotyczącej produktu finansowego i jego działalność różni się od typowych świadczeń umownych wykonywanych przez strony tych umów;
- strona transakcji finansowej wypłaca pośrednikowi wynagrodzenie za świadczoną przez niego usługę pośrednictwa;
- celem działań pośrednika jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę (a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie jej treści);
- czynności pośrednika nie ograniczają się do dopełnienia formalności administracyjnych związanych z umową (nie może to być np. wyłącznie udostępnianie informacji stronom transakcji finansowej).
Tym samym, jeśli właściciel biura wykonuje powyższe czynności, możemy mówić o usłudze pośrednictwa finansowego.
Czynność pośrednictwa w udzieleniu przez podatnika pożyczki stanowi zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT odpłatne świadczenie usług wykonane w ramach działalności gospodarczej. Czynność ta podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Jednakże usługa ta mieści się w zakresie czynności, o których mowa w art. 43 ust.1 pkt 38 ustawy o VAT.
Zgodnie z tymi przepisem zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.
Podsumowując, usługa pośrednictwa w tym przypadku będzie zwolniona z opodatkowania podatkiem VAT.
Obowiązek podatkowy przy pośrednictwie w sprzedaży
Przypomnijmy, że istotą usług pośrednictwa jest doprowadzenie do zawarcia określonej umowy.
Przykład 2.
Podatnik zajmuje się usługą pośrednictwa przy wynajmie. Podpisał umowę z wynajmującym, że znajdzie najemcę na jego lokal. Podatnicy są podatnikami podatku VAT. Po podpisaniu umowy z najemcą pośrednik inkasuje od wynajmującego swoją wypłatę za pośrednictwo w najmie. W jakim momencie powstaje obowiązek podatkowy przy pośrednictwie w sprzedaży?
Zgodnie z zasadą ogólną wyrażoną w art. 19a ust. 1 ustawy o VAT obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi. W odniesieniu do przyjmowanych częściowo usług, usługę uznaje się również za wykonaną w przypadku wykonania jej części, dla której określono zapłatę.
W przypadku natomiast usługi, dla której w związku z jej świadczeniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego okresu, do którego odnoszą się te płatności lub rozliczenia, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi. Usługę świadczoną w sposób ciągły przez okres dłuższy niż rok, dla której w związku z jej świadczeniem w danym roku nie upływają terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego roku podatkowego, do momentu zakończenia jej świadczenia.
Ponadto, jeśli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi dostawca/usługodawca otrzyma całość lub część zapłaty, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, uznaje się, że obowiązek podatkowy w odniesieniu do otrzymanej kwoty powstaje w takim przypadku z chwilą jej otrzymania.
W naszym przypadku znajdzie zastosowanie zasada ogólna. Obowiązek podatkowy z tytułu wykonania umowy pośrednictwa powstanie w momencie wykonania usługi przez podatnika, tj. zawarcia przez najemcę umowy najmu.
Podsumowując, usługa pośrednictwa wymaga od podatników znajomości ustaw podatkowych. Umowy mogą mieć różną treść zatem i obowiązek podatkowy przy pośrednictwie w sprzedaży może powstać w różnych terminach.
Źródło: poradnikprzedsiebiorcy.pl
Autor: Tomasz Burchard
