Komu przysługują niższe składki ZUS od dochodu? Kto może przejść na Mały ZUS? Jakich formalności należy dopełnić, aby uwolnić się od wysokich, ryczałtowych składek ZUS?
Przypomnijmy, że w 2019 roku weszły w życie przepisy umożliwiające najmniejszym przedsiębiorcom rezygnację z ryczałtowych składek ZUS i opłacanie składek w wysokości zmiennej, uzależnionej od wartości osiągniętych dochodów.
Kto może opłacać niższe składki ZUS?
Przepisy wprowadzające tzw. „Mały ZUS Plus” zakładają, iż najmniejsze firmy mają prawo do rezygnacji z wysokich składek ryczałtowych, a w zamian mogą opłacać niższe składki ZUS uzależnione od wysokości osiąganego dochodu.
Podstawowym warunkiem, jaki należy spełnić, aby uzyskać możliwość opłacania ZUS-u od dochodu, jest spełnienie kryterium przychodowego. Przychody firmy osiągnięte w roku poprzednim nie mogą bowiem przekraczać kwoty 120 tys. zł.
Są również dodatkowe warunki. Z niższych składek nie skorzysta bowiem osoba, która wykonuje działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności, w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywała (w ramach umowy o pracę) czynności wchodzące w zakres tej nowej działalności.
Ponadto, z obniżonych składek ZUS skorzystają jedynie Ci przedsiębiorcy, którzy wykażą, że w poprzednim roku prowadzili działalność gospodarczą przynajmniej przez okres 60 dni.
Kolejnym ograniczeniem jest forma rozliczania podatków. Składki ZUS od dochodu nie znajdą bowiem zastosowania u przedsiębiorców rozliczających się kartą podatkową i jednocześnie zwolnionych z podatku VAT. Niższe składki są jednak możliwe, jeśli firma na karcie podatkowej prowadzi jednocześnie ewidencję VAT.
Korzystanie z ulgi jest ponadto ograniczone w czasie. Przywilej opłacania składek ZUS od dochodu przysługuje bowiem jedynie przez 36 miesięcy zawartych w okresie kolejnych 60 miesięcy. Oznacza to, że przedsiębiorca może opłacać składki ZUS od dochodu przez okres 3 lat, po czym traci prawo do korzystania z tego przywileju i zobligowany jest – przez okres kolejnych dwóch lat – do opłacania składek w normalnej wysokości. Ponowne uzależnienie składek ZUS od dochodu może nastąpić dopiero po upływie tych kolejnych 2 lat.
Ile wynoszą składki ZUS od dochodu?
Uzależnienie składek ZUS od dochodu dotyczy jedynie składek na ubezpieczenie społeczne oraz składki na Fundusz Pracy. Obniżka nie obejmuje zaś składki zdrowotnej, która płacona jest zgodnie z odrębnymi zasadami. Zobacz, jak wyliczyć składkę zdrowotną.
W przypadku osób chcących skorzystać ze składek ZUS od dochodu, również stawki procentowe dla poszczególnych składek pozostają bez zmian. Zmienia się za to podstawa wymiaru tych składek.
Przypomnijmy, że dla składek ryczałtowych, podstawę wymiaru stanowi 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia zapisanego w ustawie budżetowej. Z kolei w przypadku składek ZUS od dochodu, podstawę wymiaru stanowi 50% rzeczywistego średniomiesięcznego dochodu osiągniętego przez firmę w roku poprzednim.
W przypadku osób, które w poprzednim roku rozliczały podatek na podstawie karty podatkowej lub ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, za dochód przyjmuje się kwotę przychodu pomnożoną przez współczynnik 0,5.
Zgodnie z przepisami, średniomiesięczny dochód kalkulowany jest według następującego wzoru:
(roczny dochód z roku poprzedniego / liczba dni prowadzenia działalności w roku poprzednim) x 30
W ustawie zapisano również dolne i górne ograniczenie wysokości niższych składek. I tak, podstawa wymiaru składek ZUS od dochodu:
- nie może być niższa od 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz
- nie może przekroczyć kwoty 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia.
Innymi słowy, składki ZUS od dochodu:
- Nie mogą być niższe od ulgowych składek ZUS przysługujących przez pierwsze 2 lata prowadzenia firmy. W 2024 roku jest to kwota 402,65 zł w okresie od stycznia do czerwca lub 408,16 zł w okresie od lipca do grudnia 2024 (bez składki zdrowotnej).
- Nie mogą być wyższe od składki ryczałtowej. W 2024 roku jest to kwota 1600,32 zł (bez składki zdrowotnej).
Działanie nowego systemu składkowego wytłumaczymy poniżej na trzech prostych przykładach.
W przykładach pominiemy składkę zdrowotną, gdyż ta płacona jest według odrębnych zasad, a jej wysokość różni się w zależności od wybranej przez przedsiębiorcę formy opodatkowania (zobacz szczegóły).
Przykład 1
Pan Jerzy prowadzi działalność gospodarczą. W całym roku 2023 Pan Jerzy osiągnął przychody w wysokości 90 000 zł. Po uwzględnieniu kosztów, jego roczny dochód wyniósł 43 800 zł.
Przy kontynuowaniu opłacania składek ZUS w dotychczasowym systemie, w 2024 roku Pan Jerzy zobowiązany byłby do zapłaty składek w wysokości 1600,32 zł miesięcznie (bez składki zdrowotnej). O nowych wartościach składek ZUS na rok 2024 piszemy tutaj.
W związku jednak z tym, iż roczny przychód Pana Jerzego mieści się w ustawowym limicie (120 tys. zł), Pan Jerzy będzie mógł skorzystać z Małego ZUS-u, a co za tym idzie, będzie mógł uniknąć zapłaty tak wysokich składek ryczałtowych.
Dla ustalenia podstawy wymiaru obniżonych składek ZUS, potrzebujemy średniego miesięcznego dochodu Pana Jerzego z roku poprzedniego.
Przeciętny miesięczny dochód Pana Jerzego w roku 2023 wyniósł:
(43 800 / 365 ) * 30 = 3 600 zł
Podstawa wymiaru niższych składek wyniesie 50% średniomiesięcznego dochodu, czyli:
3 600 * 50% = 1800 zł
Od tak obliczonej podstawy wymiaru należy wyliczyć składki zgodnie z obowiązującymi przedsiębiorców stawkami procentowymi:
składka emerytalna 19,52% * 1800,00 = 351,36 zł
składka rentowa 8,00% * 1800,00 = 144,00 zł
składka chorobowa 2,45% * 1800,00 = 44,10 zł
składka wypadkowa 1,67% * 1800,00 = 30,06 zł
składka na Fundusz Pracy 2,45% * 1800,00 = 44,10 zł
Do tak obliczonych składek dochodzi jeszcze składka zdrowotna.
Łącznie zatem miesięczne składki ZUS od dochodu (bez składki zdrowotnej), jakie zapłaci Pan Jerzy, wyniosą ok. 613 zł. Oznacza to, że w 2024 roku Pan Jerzy zapłaci każdego miesiąca o 987 zł mniej niż w przypadku, w którym miałby kontynuować opłacanie normalnych składek ryczałtowych.
Co ważne, ustalona w ten sposób wysokość składki będzie obowiązywała przez wszystkie miesiące 2024 roku.
Źródło: zus.pox.pl
