Rolnik prowadzi gospodarstwo rolne (opłaca podatek rolny) i prowadzi dodatkowo działalność gospodarczą. Jest on czynnym podatnikiem VAT. Czy w PKPiR rolnik powinien ujmować tylko przychody/koszty dotyczące pozarolniczej działalności gospodarczej, czy także uzyskiwane z gospodarstwa rolnego? Czy VAT od wydatków dotyczących działalności rolniczej podlega odliczeniu?
W PKPiR rolnik powinien wykazywać wyłącznie przychody i koszty związane z pozarolniczą działalnością gospodarczą. Jeżeli w ramach działalności rolniczej rolnik jest czynnym podatnikiem VAT, podatek od wydatków związanych z tą działalnością (oraz z działalnością nierolniczą) podlega odliczeniu na zasadach ogólnych.
Działalność rolnicza a przepisy o PIT
Do przychodów z działalności rolniczej (z wyjątkiem przychodów z działów specjalnych produkcji rolnej) nie stosuje się przepisów ustawy o PDOF. Przychody z takiej działalności nie podlegają więc opodatkowaniu PIT.
Z kolei zasady prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (dalej: PKPiR) określa rozporządzenie Ministra Finansów z 23 grudnia 2019 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. poz. 2544). W PKPiR ujmuje się jedynie przychody i koszty podatkowe – nie wykazuje się natomiast przychodów/kosztów, które nie wpływają na dochód podatkowy. Zatem przychodów i kosztów związanych z działalnością rolniczą nie należy wykazywać w PKPiR.
W podatkowej księdze podatnik powinien więc wykazywać jedynie przychody i koszty związane z działalnością gospodarczą (nierolniczą).
Uproszczona PKPiR rolnika
Generalnie podatnicy prowadzą PKPiR według wzoru określonego w załączniku nr 1 do ww. rozporządzenia. Jednak rolnicy wykonujący działalność gospodarczą w niewielkich rozmiarach (i po spełnieniu dodatkowych warunków) mogą prowadzić księgę w formie uproszczonej, tj. według wzoru zamieszczonego w załączniku nr 2 do ww. rozporządzenia. Taką „uproszczoną” księgę mogą prowadzić rolnicy prowadzący gospodarstwo rolne, gdy są spełnione łącznie następujące warunki (patrz: § 2 ust. 2 ww. rozporządzenia):
- rolnik prowadzi gospodarstwo rolne bez zatrudnienia w nim pracowników, członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych oraz pracowników rolnych,
- działalność gospodarczą rolnik prowadzi osobiście lub z udziałem członków rodziny pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym,
- łączny przychód z tej działalności gospodarczej nie przekracza w roku podatkowym kwoty 10.000 zł.
Podkreślamy, że „uproszczona” PKPiR prowadzona jest na potrzeby działalności gospodarczej (a nie rolniczej). Nadal więc obowiązuje zasada, zgodnie z którą w tej księdze ujmuje się wyłącznie przychody i koszty związane z działalnością gospodarczą.
Z przepisów ww. rozporządzenia wynika, że „uproszczona” PKPiR powinna być zbroszurowana, a jej karty powinny być ponumerowane. Z kolei zapisów w tej księdze dokonuje są generalnie na podstawie takich samych dowodów księgowych, jak przy „typowej” PKPiR.
Księga oraz dowody, na podstawie których dokonuje się zapisów w tej księdze, powinna znajdować się na stałe w miejscu zamieszkania rolnika, a jeżeli prowadzenie księgi zostało zlecone biuru rachunkowemu – w miejscu prowadzenia lub przechowywania księgi przez to biuro.
Księgę, o której mowa, rolnicy są obowiązani założyć na dzień 1 stycznia roku podatkowego lub na dzień rozpoczęcia działalności w ciągu roku podatkowego. Księgę tę należy prowadzić rzetelnie i w sposób niewadliwy.
Powyższe wynika z § 29-31 ww. rozporządzenia.
Działalność rolnicza a VAT
Dla celów VAT działalność rolnicza uznawana jest za działalność gospodarczą. Przy czym rolnik dokonujący dostawy produktów rolnych lub świadczący usługi rolnicze może przyjąć status tzw. „rolnika ryczałtowego” (jeżeli nie jest on zobowiązany do prowadzenia ksiąg rachunkowych) i korzystać ze zwolnienia z VAT (na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT). Jednocześnie możliwe jest, aby taki rolnik z pozostałej działalności (nierolniczej) był czynnym podatnikiem VAT i rozliczał podatek według zasad ogólnych. Rolnik może także, w ramach całej swojej aktywności zawodowej (tj. w zakresie działalności rolniczej i nierolniczej), być czynnym podatnikiem VAT.
Jeżeli działalność rolnicza jest zwolniona z VAT, podatek od zakupów związanych z tą działalnością nie podlega odliczeniu (faktury dokumentujące poniesione wydatki nie podlegają ujęciu w ewidencji VAT i w JPK_VAT). Z kolei jeżeli działalność rolnicza jest opodatkowana VAT, od zakupów związanych z tą działalnością podatnik odlicza VAT na zasadach ogólnych (faktury zakupu podatnik wykazuje w ewidencji zakupów i w konsekwencji w JPK_VAT po stronie podatku naliczonego).
Źródło: gofin.pl, Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno – Finansowych nr 19 (1134) z dnia 1.07.2022
