Preferencje podatkowe dla ulg B+R i IP Box w czasie pandemii

Rządowe rozwiązania wprowadzone w celu przeciwdziałania skutkom pandemii COVID-19 zapewniły podatnikom podatku dochodowego od osób prawnych, którzy korzystają z ulg B+R lub IP Box, jeszcze lepsze warunki rozliczenia niż mieli do tej pory.

Tarcza Antykryzysowa 1.0 zwana także „ustawą COVID-ową”^[1] umożliwiła podatnikom podatku dochodowego od osób prawnych rozliczanie ulg podatkowych B+R oraz IP Box w trakcie roku, a nie dopiero w zeznaniu rocznym.

Ulga B+R

Zgodnie z art. 38l ust. 1 Ustawy CIT, koszty kwalifikowane (zdefiniowane w art. 18d) ponoszone w 2020 r. na działalność badawczo-rozwojową, której celem jest przeciwdziałanie COVID-19 (zgodnie z art. 2 ust. 2 tzw. Tarczy 1.0) podatnik może odliczyć od dochodu będącego podstawą obliczenia zaliczki (o której mowa w art. 25 ust. 1 lub 1bmUstawy CIT) także w trakcie roku podatkowego. Oznacza to w praktyce, że podatnicy prowadzący działalność B+R nakierowaną na zwalczanie skutków pandemii i jej przeciwdziałanie, mogą pomniejszać miesięczne zaliczki na CIT o poniesione koszty kwalifikowane.

Ulga IP Box

Z kolei zgodnie z art. 38m Ustawy CIT, podatnicy, o których mowa w art. 24d, osiągający kwalifikowane dochody z kwalifikowanych praw własności intelektualnej, które są wykorzystywane do przeciwdziałania COVID-19 (o którym mowa w art. 2 ust. 2 „ustawy COVID-owej”), mogą stosować w trakcie bieżącego roku podatkowego preferencyjną stawkę podatkową przy obliczaniu zaliczek na roczny podatek dochodowy. W konsekwencji, podatnicy osiągający dochody z IP, które jest wykorzystywane do przeciwdziałania COVID-19, mogą stosować 5% stawkę już w trakcie roku podatkowego, a nie dopiero po jego zakończeniu. Muszą też pamiętać, że w ciągu 6 miesięcy od rozpoczęcia stosowania IP Box na poziomie zaliczek, powinni złożyć wniosek o ochronę do odpowiedniego organu.

Ilekroć w ustawie jest mowa o „przeciwdziałaniu COVID-19”, ustawodawca rozumie przez to „wszelkie czynności związane ze zwalczaniem zakażenia, zapobieganiem rozprzestrzenianiu się, profilaktyką oraz zwalczaniem skutków, w tym społeczno-gospodarczych” pandemii koronawirusa. Przepis ten może być szeroko rozumiany, jako że w praktyce wiele produktów, usług czy procesów, można uznać za służące przeciwdziałaniu COVID-19.

Co warto wiedzieć o uldze B+R?

Podstawowym wyznacznikiem prowadzenia działalności badawczo-rozwojowej jest jej twórczy charakter. Został on zdefiniowany w ustawie o PIT (w art. 5a pkt 38) oraz ustawie o CIT (w art. 4a pkt 26) jako „[…] działalność twórcza obejmującą badania naukowe (pkt 39 ww. ustawy) lub prace rozwojowe, podejmowana w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań […]”.

Mimo jednak dość sugestywnej nazwy, przywodzącej na myśl prowadzenie badań w laboratoriach na specjalistycznym sprzęcie przez naukowców w białych kitlach, w przypadku działalności B+R na gruncie prawa podatkowego chodzi o taką działalność gospodarczą, która prowadzi do wytworzenie nowych produktów, usług lub procesów, także w skali danego przedsiębiorstwa (a nie np. kraju). Takie rozumienie definicji działalności B+R jest znacznie bardziej inkluzywne, zwłaszcza w przypadku sektora produkcyjnego nastawionego na badania czy rozwój.

Koszty kwalifikowane uprawniające do ulgi B+R

Podatnikami upoważnionymi do skorzystania z ulgi B+R są podmioty, które poniosły koszty kwalifikowane wskazane w ustawie PIT i CIT oraz te, które spełniły ustawowe warunki.

Kosztami uprawniającymi do skorzystania z ulgi B+R są:

koszty nabycia materiałów i surowców bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością B+R;
koszty pracownicze związane stricte z realizacją działalności B+R;
odpisy amortyzacyjne od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wykorzystywanych w prowadzonej działalności B+R, z wyłączeniem samochodów osobowych oraz budowli, budynków i lokali będących odrębną własnością;
nabycie niebędącego środkami trwałymi sprzętu specjalistycznego wykorzystywanego bezpośrednio w prowadzonej działalności B+R (gł. naczyń i przyborów laboratoryjnych oraz urządzeń pomiarowych);
odpłatne korzystanie z aparatury naukowo-badawczej wykorzystywanej wyłącznie w prowadzonej działalności B+R, jeżeli to korzystanie nie wynika z umowy zawartej z podmiotem powiązanym z podatnikiem;
nabycie usługi wykorzystania aparatury naukowo-badawczej wyłącznie na potrzeby prowadzonej działalności B+R, jeżeli zakup usługi nie wynika z umowy zawartej z podmiotem powiązanym z podatnikiem;
koszty uzyskania i utrzymania patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy, prawa z rejestracji wzoru przemysłowego, poniesione na czynności wymienione w ustawach PIT i CIT;
ekspertyzy, opinie, usługi doradcze i usługi równorzędne, świadczone lub wykonywane na podstawie umowy przez podmiot będący jednostką naukową, a także nabycie od takiego podmiotu wyników prowadzonych przez niego badań naukowych, na potrzeby działalności badawczo-rozwojowej.

Warunki ustawowe dla ulgi B+R

Warunkami ustawowymi uprawniającymi podatnika do skorzystania w danym roku podatkowym do ulgi B+R są łącznie spełnione następujące kryteria:

podatnik poniósł koszty na działalność badawczo-rozwojową;
koszty na działalność badawczo-rozwojową stanowiły dla podatnika koszty uzyskania przychodów w rozumieniu ustawy PIT i CIT;
koszty na działalność badawczo-rozwojową mieszczą się w zamkniętym katalogu kosztów kwalifikowanych (zdefiniowanym przepisami art. 26e ustawy PIT lub art. 18d ustawy CIT);
podatnik nie prowadził w roku podatkowym działalności na terenie specjalnej strefy ekonomicznej na podstawie zezwolenia;
w ewidencji, o której mowa w ustawach PIT i CIT, podatnik wyodrębnił koszty działalności badawczo-rozwojowej;
podatnik wykazał w zeznaniu podatkowym koszty kwalifikowane podlegające odliczeniu;
kwota odliczonych kosztów kwalifikowanych nie przekroczyła limitów określonych w ustawach PIT i CIT;
koszty kwalifikowane nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie.

Co warto wiedzieć o uldze IP Box?

Preferencja podatkowa o nazwie „ulga IP Box” została wprowadzona do polskiego porządku prawnego 23 października 2018 r. (przepisami ustaw o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, od osób prawnych oraz Ordynacją podatkową) i obowiązuje od 1 stycznia 2019 r.

Katalog kwalifikowanych praw własności intelektualnej

Lista kwalifikowanych praw własności intelektualnej, w przypadku których podatnicy mogą zastosować preferencyjną stawkę podatku dochodowego, została określona w art. 30ca ust. 2 ustawy o PIT oraz w art. 24d ust. 2 ustawy o CIT. Stanowi zamknięty katalog, zgodnie z którym do kwalifikowanych IP zalicza się:

patent – tj. prawo do wyłącznego korzystania z wynalazku przez określony czas, w sposób zarobkowy (przemysłowy, handlowy) na terytorium danego kraju bądź państw, przyznane przez kompetentny organ państwowy (regionalny/międzynarodowy);
prawo ochronne na wzór użytkowy – zgodnie z przepisami (art. 94 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej) wzorem użytkowym jest nowe i użyteczne rozwiązanie o charakterze technicznym, dotyczące kształtu, budowy lub zestawienia przedmiotu o trwałej postaci;
prawo z rejestracji wzoru przemysłowego – zgodnie z przepisami (art. 102 w/w ustawy) wzorem przemysłowym jest nowa i posiadająca indywidualny charakter postać wytworu lub jego części, nadana mu w szczególności przez cechy linii, konturów, kształtów, kolorystykę, fakturę lub materiał wytworu oraz przez jego ornamentację;
prawo z rejestracji topografii układu scalonego;
dodatkowe prawo ochronne dla patentu na produkt leczniczy lub produkt ochrony roślin;
prawo z rejestracji produktu leczniczego i produktu leczniczego weterynaryjnego dopuszczonych do obrotu;
wyłączne prawo, o którym mowa w ustawie z dnia 26 czerwca 2003 r. o ochronie prawnej odmian roślin (Dz. U. z 2018 r. poz. 432);
autorskie prawo do programu komputerowego.

Ustawowe warunki uprawniające do skorzystania z ulgi IP Box. Podstawą przyznania ulgi IP Box jest spełnienie wymaganych ustawowo wymogów, pośród których najważniejszymi są:

prowadzenie działalności badawczo-rozwojowej;
wytworzenie kwalifikowanego IP (kwalifikowane prawo własności intelektualnej) w ramach prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej;
prowadzenie odrębnej ewidencji zdarzeń gospodarczych obejmującej wszystkie operacje finansowe związane z dochodami z kwalifikowanych IP (zgodnie z art. 24e ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT i art. 30cb ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT);
osiągnięcie dochodu z kwalifikowanego IP, podlegającego opodatkowaniu w Polsce;
poniesienie kosztów kwalifikowanych w związku z wytworzeniem, rozwinięciem lub ulepszeniem kwalifikowanego IP.

Potwierdzeniem słuszności zastosowania preferencji podatkowej w postaci ulgi IP Box jest m.in. uzyskanie pozytywnej opinii organów skarbowych w interpretacji indywidualnej.

Opracowanie Lidia Zakrzewska

^[1] Ustawa z 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw.

Źródło: poradnikpodatnika.gov.pl