Pracodawca, chcąc zmienić pracownikowi warunki zatrudnienia, może zastosować porozumienie zmieniające, gdy pracownik wyrazi na nie zgodę, a w razie braku takiej zgody – wypowiedzenie zmieniające. Przy czym porozumienie stron może skutkować zmianami z dnia na dzień, natomiast wypowiedzenie zmieniające jest obwarowane wymogami formalnymi określonymi w Kodeksie pracy, w tym. m.in. ustawowymi okresami wypowiedzenia.
Wypowiedzenie zmieniające
Przepisy o wypowiedzeniu umowy o pracę stosuje się odpowiednio do wypowiedzenia warunków pracy i płacy. Wypowiedzenie zmieniające jest jednym z trybów zmiany warunków zatrudnienia polegającym na złożeniu przez pracodawcę jednostronnego oświadczenia woli o zmianie tych warunków po upływie okresu wypowiedzenia. Wypowiedzenie zmieniające uważa się za dokonane, jeżeli pracownikowi zaproponowano na piśmie nowe warunki (art. 42 § 2 K.p.). W razie odmowy przyjęcia przez pracownika zaproponowanych warunków pracy lub płacy umowa o pracę rozwiązuje się z upływem okresu dokonanego wypowiedzenia. Jeżeli pracownik przed upływem połowy okresu wypowiedzenia nie złoży oświadczenia o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków, uważa się, że wyraził na nie zgodę. Oświadczenie pracodawcy wypowiadające warunki pracy lub płacy powinno zawierać pouczenie w tej sprawie. Przy braku takiego pouczenia pracownik może do końca okresu wypowiedzenia złożyć oświadczenie o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków. Wypowiedzenie zmieniające przekształci się wówczas w wypowiedzenie definitywne, a umowa o pracę ulegnie rozwiązaniu wraz z upływem okresu wypowiedzenia.
Rozpoczęcie biegu wypowiedzenia
Przepisy Kodeksu pracy ustalając długość wypowiedzenia w odniesieniu do określonego rodzaju umowy o pracę wskazują jedynie koniec takiego wypowiedzenia. Jak bowiem przewiduje art. 30 § 21 K.p., okres wypowiedzenia ustalony w miesiącu lub jego wielokrotności upływa w ostatnim dniu miesiąca, a okres wypowiedzenia ustalony w tygodniu lub jego wielokrotności – w sobotę. Interpretując ten przepis, przez wiele lat uważano, że wypowiedzenie musi rozpocząć swój bieg tak, aby zakończyło się w kodeksowym terminie i obejmowało określoną długość wypowiedzenia odpowiednią do rodzaju wypowiadanej umowy o pracę. Uznawano więc, że wypowiedzenie umowy o pracę określone w tygodniu lub tygodniach powinno rozpocząć swój bieg w niedzielę, a określone w miesiącu lub miesiącach – pierwszego dnia miesiąca. Na tej podstawie wyznaczano też termin skorzystania przez pracownika ze zwolnienia na poszukiwanie nowego zatrudnienia, a także liczono upływ połowy okresu wypowiedzenia zmieniającego.
W kwestii tej rozstrzygnięcia dokonało Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, po uwzględnieniu orzecznictwa sądowego w piśmie udostępnionym naszemu Wydawnictwu w dniu 7 września 2015 r. Resort pracy uznał, że bieg wypowiedzenia umowy o pracę rozpoczyna się w dniu złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu, a kończy w terminie wyznaczonym przez Kodeks pracy. Tym samym wypowiedzenie trwa dłużej niż jego ustawowy okres.
Upływ połowy okresu wypowiedzenia zmieniającego
Zmiana stanowiska w sprawie ustalania rozpoczęcia biegu wypowiedzenia umowy o pracę wpłynęła też na liczenie upływu połowy okresu wypowiedzenia zmieniającego. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej we wskazanym wcześniej piśmie uznało, że: „(…) Najnowsze orzecznictwo Sądu Najwyższego stoi (…) na stanowisku, że okresy wypowiedzenia nie mają »sztywnego« charakteru, lecz są w istocie okresami minimalnymi, a rozpoczęcie biegu okresu wypowiedzenia następuje z chwilą dotarcia oświadczenia woli o wypowiedzeniu umowy o pracę do adresata w taki sposób, że miał on możliwość zapoznania się z jego treścią. Departament Prawa Pracy podziela (…) prezentowany w orzecznictwie Sądu Najwyższego, pogląd. (…)
Biorąc powyższe pod uwagę, w ocenie Departamentu, okresem wypowiedzenia, w którym pracownikowi przysługuje np. zwolnienie na poszukiwanie pracy (art. 37 K.p.) i w którym pracodawca może udzielić pracownikowi urlopu wypoczynkowego bez jego zgody (art. 1671 K.p.) jest okres rozpoczynający swój bieg od skutecznego złożenia pracownikowi przez pracodawcę oświadczenia woli o wypowiedzeniu umowy o pracę i kończący się w ustawowo określonych terminach (tj. odpowiednio w sobotę albo w ostatnim dniu miesiąca). Natomiast połowę okresu wypowiedzenia, do którego pracownik może złożyć oświadczenie o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków pracy i/lub pracy w przypadku ich wypowiedzenia przez pracodawcę na podstawie art. 42 § 3 K.p. (wypowiedzenie zmieniające) wyznacza moment przypadający w połowie okresu liczonego od złożenia przez pracodawcę oświadczenia o wypowiedzeniu zmieniającym do upływu (końcowej daty) okresu wypowiedzenia, który przypada odpowiednio w sobotę lub w ostatnim dniu miesiąca. (…)”.
Należy zaznaczyć, że przy obliczaniu terminu na złożenie oświadczenia o nieprzyjęciu nowych warunków zatrudnienia nie wlicza się dnia złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu. Odpowiednie zastosowanie będzie tu miał art. 111 § 2 K.c. (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360).
Przykład
W dniu 15 lipca 2022 r. pracodawca wypowiedział warunki pracy pracownikowi zatrudnionemu w ramach umowy na czas nieokreślony, podając nowe warunki zatrudnienia oraz zamieszczając pouczenie o możliwości odmowy ich przyjęcia do połowy okresu wypowiedzenia. Pracownika obowiązuje 3-miesięczny okres wypowiedzenia umowy o pracę. Termin upływu połowy okresu wypowiedzenia przypada 7 września 2022 r., zgodnie z ustaleniem:
– okres wypowiedzenia liczony od 16 lipca do 31 października 2022 r. – 108 dni,
– 108 dni : 2 = 54 dni.
Pracownik do 7 września br. może złożyć oświadczenie o nieprzyjęciu nowych warunków zatrudnienia.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 26.06.1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2022 r. poz. 1510)
Źródło: gofin.pl, Gazeta Podatkowa nr 59 (1934) z dnia 25.07.2022
Autor: Ewa Madejek
