Pracownikowi powołanemu do służby wojskowej przysługują uprawnienia określone w ustawie o powszechnym obowiązku obrony RP. Jednym z nich jest prawo do odprawy pieniężnej. Oblicza się ją na zasadach właściwych dla ustalania ekwiwalentu pieniężnego za urlop.

Komu przysługuje odprawa?

Jak stanowi art. 125 ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej, dalej ustawy, pracownikowi powołanemu do zasadniczej służby wojskowej, okresowej służby wojskowej lub terytorialnej służby wojskowej, przysługuje od pracodawcy odprawa w wysokości 2-tygodniowego wynagrodzenia.

Taką odprawę należy też wypłacić pracownikowi powołanemu do służby przygotowawczej (art. 133 ustawy). Tak stwierdził Główny Inspektor Pracy w piśmie z dnia 31 marca 2011 r., znak GPP-459-4560-11-1/11/PE/RP, w którym można przeczytać: „(…) Mając na uwadze treść art. 133 ustawy (o powszechnym obowiązku obrony RP – przyp. red.), który gwarantuje żołnierzom pełniącym służbę przygotowawczą oraz członkom ich rodzin szczególne uprawnienia przewidziane dla żołnierzy zasadniczej służby wojskowej i członków ich rodzin na zasadach określonych w art. 118-132, nie można odmówić pracownikowi powołanemu po raz pierwszy do służby przygotowawczej prawa do odprawy. Oznacza to, że przepis art. 125 ww. ustawy ma zastosowanie w takim samym zakresie do pracownika powołanego do służby przygotowawczej na podstawie dobrowolnego zgłoszenia się do tej służby jak i do pracownika, który ochotniczo zgłosił się do odbycia zasadniczej służby wojskowej zgodnie z art. 83 ust. 1 lub 2 ustawy”.

Ustalenie odprawy

Odprawę pieniężną dla pracownika powołanego do służby wojskowej oblicza się według zasad określonych dla ustalania ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy. Odprawa ta nie przysługuje w razie ponownego powołania do tej samej służby.

Ustawa nie wyjaśnia, jak interpretuje się sformułowanie „2-tygodniowe wynagrodzenie”. W takim przypadku należy przywołać art. 5 Kodeksu pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1320 ze zm.). Przepis ten przewiduje, że jeżeli stosunek pracy określonej kategorii pracowników regulują przepisy szczególne, przepisy kodeksu stosuje się w zakresie nieuregulowanym tymi przepisami. Tym samym trzeba odwołać się do § 2 ust. 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. z 2017 r. poz. 927). Powołana regulacja stanowi, że odszkodowania przysługujące w wysokości wynagrodzenia za okres 2 tygodni, stanowią połowę miesięcznej kwoty ustalonej według zasad obowiązujących przy ustalaniu ekwiwalentu urlopowego. Tak też należy obliczać odprawę dla pracownika powołanego do zasadniczej służby wojskowej, okresowej służby wojskowej, terytorialnej służby wojskowej lub służby przygotowawczej.

Obliczanie odprawy

Ustalając odprawę w wysokości 2-tygodniowego wynagrodzenia dla pracownika powołanego do służby wojskowej, trzeba obliczyć wysokość jego miesięcznego wynagrodzenia zgodnie z zasadami liczenia ekwiwalentu urlopowego i ustalić połowę tej kwoty.

Metodykę obliczania ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy określają przepisy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz. U. z 1997 r. nr 2, poz. 14 ze zm.), dalej rozporządzenia urlopowego.

I tak, składniki wynagrodzenia określone w stawce miesięcznej w stałej wysokości uwzględnia się przy ustalaniu ekwiwalentu w wysokości należnej w miesiącu nabycia prawa do tego ekwiwalentu. Z kolei składniki wynagrodzenia przysługujące pracownikowi za okresy nie dłuższe niż 1 miesiąc, z wyjątkiem stałych miesięcznych, wypłacone w okresie 3 miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu, przyjmuje się przy ustalaniu ekwiwalentu w średniej wysokości z tego okresu. Natomiast składniki wynagrodzenia przysługujące pracownikowi za okresy dłuższe niż 1 miesiąc, wypłacone w okresie 12 miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu, wlicza się przy ustalaniu ekwiwalentu w średniej wysokości z tego okresu.

Dla obliczenia odprawy dla powołanego do służby wojskowej ustalone w podany sposób wynagrodzenie dzieli się przez 2. Nie wykonuje się dalszych przeliczeń z wykorzystaniem współczynnika urlopowego (przykład 1 i 2).

Przykład 1

Pracownik zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy został powołany do okresowej służby wojskowej. Przysługuje mu stałe wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 2.800 zł oraz stała premia miesięczna w kwocie 500 zł.

Ustalenie wysokości odprawy pieniężnej:

– 2.800 zł + 500 zł = 3.300 zł;

– 3.300 zł : 2 = 1.650 zł.

Przykład 2

Pracownik zatrudniony na pełny etat otrzymał powołanie do zasadniczej służby wojskowej na dzień 24 stycznia 2022 r. Otrzymuje on wynagrodzenie w stawce 23 złote na godzinę oraz zmienną premię regulaminową w wysokości 10% uzyskanego wynagrodzenia za pracę. Pracownik za miesiące poprzedzające nabycie prawa do odprawy otrzymał wynagrodzenie zasadnicze i premię w wysokości odpowiednio: w październiku 2021 r. – 4.250,40 zł, w listopadzie 2021 r. – 4.048 zł i w grudniu 2021 r. – 4.452,80 zł.

Wysokość odprawy dla powołanego do zasadniczej służby wojskowej wyniesie 2.125,20 zł, zgodnie z wyliczeniem:

– 4.250,40 zł + 4.048 zł + 4.452,80 zł = 12.751,20 zł,

– 12.751,20 zł : 3 = 4.250,40 zł,

– 4.250,40 zł : 2 = 2.125,20 zł.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2021 r. poz. 372 ze zm.).

Źródło: gofin.pl, Gazeta Podatkowa nr 4 (1879) z dnia 13.01.2022

Autor: Ewa Madejek