Jak już wielokrotnie informowaliśmy na łamach naszego czasopisma, od 1 stycznia 2022 r. obowiązują nowe zasady ustalania podstawy wymiaru składki zdrowotnej przez przedsiębiorców (wprowadzone Polskim Ładem). Przypomnijmy krótko, że od 2022 r. przedsiębiorcy opłacający z działalności gospodarczej podatek według skali, podatek liniowy lub IP BOX podstawę wymiaru składki zdrowotnej ustalają w oparciu o dochód uzyskany z tej działalności. Ustalenie tego dochodu niestety jest kłopotliwe – przepisy w tym zakresie są bowiem niejasne. O kluczowych problemach przypominamy w tym artykule.
1. Sprzedaż środków trwałych
Dla celów podatkowych w momencie sprzedaży środka trwałego uwzględnia się w kosztach podatkowych jedynie niezamortyzowaną jego wartość (odpisy amortyzacyjne były bowiem już uwzględnione w rachunku podatkowym w momencie ich dokonania). Inaczej natomiast jest przy ustalaniu podstawy wymiaru składki zdrowotnej – dla tych celów można bowiem uwzględnić również odpisy amortyzacyjne dokonane przed 1 stycznia 2022 r. (patrz: art. 35 ustawy nowelizującej z 9 lutego 2022 r., Dz. U. poz. 807 ze zm.). W konsekwencji na tej sprzedaży – dla celów ZUS – powstaje często „strata”. Czy o tę stratę – na potrzeby ustalenia podstawy wymiaru składki zdrowotnej – można pomniejszyć dochód uzyskany z „podstawowej” działalności?
Przykład
Podatnik kupił wiele lat temu maszynę – jej wartość początkowa wyniosła 50.000 zł. Maszyna została całkowicie zamortyzowana przed 1 stycznia 2022 r. W lipcu 2022 r. maszyna ta została sprzedana za 20.000 zł.
Dla celów podatkowych w lipcu br. podatnik wykazał dochód uzyskany na tej sprzedaży w wysokości 20.000 zł. Dochód był równy przychodowi – koszty podatkowe nie wystąpiły, gdyż maszyna została wcześniej całkowicie zamortyzowana.
Ustalając podstawę wymiaru składki zdrowotnej za sierpień br. (na podstawie dochodu za lipiec br.) podatnik uwzględnił natomiast odpisy amortyzacyjne dokonane przed 1 stycznia 2022 r. Dokonał więc następującego wyliczenia:
20.000 zł – 50.000 zł = – 30.000 zł
Ponieważ wynik na tej transakcji jest kwotą ujemną, od sprzedaży ww. maszyny podatnik nie zapłaci składki zdrowotnej. Pozostaje pytanie, czy strata na sprzedaży ww. maszyny (tj. 30.000 zł) może pomniejszyć dochód z „podstawowej” działalności podatnika – na potrzeby ustalenia podstawy wymiaru składki zdrowotnej?
Niestety przepisy nie określają, czy pomniejszenie, o którym mowa jest dopuszczalne. Z nieoficjalnego stanowiska, do jakiego dotarła nasza redakcja wynika, że taka możliwość istnieje. Zaznaczamy jednak, iż nie wynika to z żadnych przepisów; jedynie logika wskazywałaby na celowość takiego rozwiązania. Pozostaje mieć nadzieję, że taką wykładnię przyjmie również ZUS, choć do dnia dzisiejszego nie uzyskaliśmy oficjalnego stanowiska ZUS w tej sprawie.
2. Sprzedaż samochodów osobowych wprowadzonych do ewidencji środków trwałych przed 1 stycznia 2019 r.
Od 1 stycznia 2019 r. dochód ze sprzedaży samochodu osobowego (środka trwałego) ustala się na podstawie art. 24 ust. 2a ustawy o PDOF (tj. z uwzględnieniem ograniczenia w zaliczaniu do kosztów podatkowych odpisów amortyzacyjnych odpowiednio do kwoty 150.000/225.000 zł).
Przepisy nie precyzują, czy również przy sprzedaży takich samochodów można uwzględniać – na potrzeby ustalenia podstawy wymiaru składki zdrowotnej – odpisy amortyzacyjne dokonane przed 1 stycznia 2022 r. Pisaliśmy o tym w BI nr 25 z 1 września br.
Naszym zdaniem jedynym logicznym rozwiązaniem jest, aby była taka możliwość. Kwestia ta jednak również do dnia dzisiejszego nie została potwierdzona przez ZUS.
3. Strata z działalności gospodarczej a podstawa wymiaru składki zdrowotnej
Sposób ustalania podstawy wymiaru składki zdrowotnej, gdy podatnik ponosi stratę, jaki naszym zdaniem najbardziej odpowiada literalnemu brzmieniu przepisów – wskazaliśmy w poprzednim numerze BI (nr 25 z 1 września br.). Kwestia ta jest jednak nadal wątpliwa – problemowe jest bowiem ustalenie, co należy rozumieć przez „sumę dochodów ustalonych za miesiące poprzedzające”. W przykładzie przedstawionym w przywołanym artykule przyjęliśmy, że chodzi tu o dochody podatkowe z poszczególnych miesięcy (ich sumę). Natomiast z pism, jakie uzyskaliśmy od naszych Czytelników wynika, że uzyskują oni sprzeczne wyjaśnienia z ZUS w tej kwestii. Niekiedy stanowisko to jest zbieżne ze stanowiskiem przedstawionym w ww. artykule, a niekiedy ZUS wyjaśnia, że ustalając sumę dochodów z poprzednich miesięcy należy przyjąć podstawy wymiaru składki zdrowotnej z poszczególnych miesięcy (a nie dochód ustalony dla celów podatkowych) – bez stosowania limitu 3.010 zł (czyli, gdy dochód był niższy od tej kwoty, należy przyjąć ten niższy dochód lub 0 zł – jeżeli była strata). Zaznaczamy, że jest to stanowisko niepotwierdzone – nadal podejmujemy próby uzyskania oficjalnego stanowiska ZUS w tej kwestii.
4. Komentarz redakcji
Zajęcie stanowiska przez ZUS w kwestiach wątpliwych i kontrowersyjnych przedstawionych w tym artykule wydaje się konieczne, gdyż są to kluczowe problemy, z jakimi borykają się płatnicy składek. Podkreślamy tu, że nasze Wydawnictwo już kilkakrotnie występowało do ZUS o zajęcie stanowiska w ww. sprawach. Niestety do dnia oddania tego numeru BI do druku nie otrzymaliśmy żadnej odpowiedzi. Zapewniamy, że będziemy podejmowali kolejne próby wyjaśnienia ww. problemów i do tematu będziemy wracać na łamach naszego czasopisma.
Źródło: gofin.pl, Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno – Finansowych nr 26 (1141) z dnia 10.09.2022
