Wycena towarów handlowych wykazanych w spisie z natury w PKPiR

Podatnik prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną według skali podatkowej (PKPiR). Pod koniec 2023 r. sporządzi spis z natury towarów handlowych. Niektóre towary zostały zakupione kilka lat temu, wobec czego ich cena rynkowa aktualnie jest znacznie niższa. W jaki sposób wycenić towary o niższej wartości rynkowej?

Spis z natury w PKPiR

Obowiązek sporządzenia spisu z natury przez podatników prowadzących podatkowe księgi przychodów i rozchodów nakłada § 24 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2019 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. poz. 2544), dalej: rozporządzenia w sprawie PKPiR. Przepis ten stanowi, iż ww. podatnicy są obowiązani do sporządzenia i wpisania do księgi spisu z natury towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadów m.in. na koniec każdego roku podatkowego. Spis taki powinien obejmować również towary stanowiące własność podatnika, znajdujące się w dniu sporządzenia spisu poza jego zakładem, a także towary obce znajdujące się w zakładzie podatnika (towary obce nie podlegają wycenie, wystarczające jest ich ilościowe ujęcie z podaniem informacji, czyją stanowią własność). W spisie z natury nie wykazuje się wyposażenia ani środków trwałych czy wartości niematerialnych i prawnych.

Spis z natury sporządzony na koniec roku podatkowego uważa się jednocześnie za spis z natury na dzień 1 stycznia kolejnego roku podatkowego.

Wycena towarów handlowych

W myśl § 26 rozporządzenia w sprawie PKPiR, towary handlowe (materiały) objęte spisem z natury wycenia się, najpóźniej w terminie 14 dni od dnia zakończenia spisu z natury, według:

• cen zakupu lub
• cen nabycia albo
• według cen rynkowych z dnia sporządzenia spisu, jeżeli są one niższe od cen zakupu lub nabycia.

Cena zakupu to cena, jaką nabywca płaci za zakupione składniki majątku, pomniejszona o podatek VAT podlegający odliczeniu zgodnie z odrębnymi przepisami, a przy imporcie powiększona o należne cło, podatek akcyzowy oraz opłaty celne dodatkowe, obniżona o rabaty, opusty, inne podobne obniżenia, w przypadku zaś otrzymania składnika majątku w drodze darowizny lub spadku – wartość odpowiadająca cenie zakupu takiego samego lub podobnego składnika (§ 3 pkt 2 ww. rozporządzenia).

Natomiast przez cenę nabycia należy rozumieć cenę zakupu składnika majątku powiększoną o koszty uboczne związane z zakupem towarów i składników majątku do chwili złożenia w magazynie według ich cen zakupu, a w szczególności koszty transportu, załadunku i wyładunku oraz ubezpieczenia w drodze (§ 3 pkt 3 ww. rozporządzenia).

W celu ustalenia wartości poszczególnych składników spisu z natury towarów handlowych i materiałów według cen nabycia należy ustalić procentowy wskaźnik kosztów ubocznych zakupu (kolumna 11) w stosunku do ogólnej wartości zakupu towarów handlowych i materiałów zewidencjonowanych w kolumnie 10 (suma kosztów ubocznych zakupu przemnożona przez 100 i podzielona przez wartość zakupu). O tak ustalony wskaźnik należy podwyższyć jednostkowy koszt zakupu, a następnie ustalić wartość poszczególnych składników spisu z natury. Podatnik może również dokonać wyceny wartości towarów handlowych i materiałów według cen zakupu, tj. bez podwyższenia tej ceny o wskaźnik kosztów ubocznych zakupu.

Z pytania wynika, że w spisie z natury u podatnika zostaną wykazane towary handlowe, których cena rynkowa na dzień jego sporządzenia będzie niższa od cen zakupu (nabycia). Takie towary mogą podlegać wycenie według cen rynkowych.

W myśl § 26 ust. 8 rozporządzenia w sprawie PKPiR, w razie przyjęcia wyceny towarów w kwocie niższej od ceny zakupu lub nabycia, w szczególności z powodu uszkodzenia, wyjścia z mody, należy przy poszczególnych pozycjach uwidocznić również jednostkową cenę zakupu/nabycia (lub koszt wytworzenia).

Wartość rynkową towarów podatnik powinien ustalić we własnym zakresie przyjmując, że cena rynkowa to cena stosowana w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia.

Źródło: gofin.pl, Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno – Finansowych nr 32 (1183) z dnia 10.11.2023