| W sytuacji gdy podatnik nabywa mieszkanie lub dom (na rynku wtórnym) z inną osobą (np. z małżonkiem), w celu zwolnienia z PCC każdy z kupujących musi spełniać warunek nieposiadania wcześniej nieruchomości lub udziału w niej, chyba że udział ten nie przekracza lub nie przekraczał 50% i został nabyty w drodze dziedziczenia. |
Stan faktyczny
Wnioskodawczyni zamierzała kupić wraz z mężem, z którym miała rozdzielność majątkową (intercyzę), dom jednorodzinny. Wskazała, że jak dotąd nigdy nie posiadała udziałów w żadnej nieruchomości, natomiast jej mąż był już wcześniej właścicielem innej nieruchomości (mieszkania).
Wnioskodawczyni zapytała organ podatkowy, czy w tej sytuacji będzie obowiązana zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych w związku z nabyciem ww. nieruchomości (udziału w nieruchomości). Jej zdaniem, powinna zostać zwolniona z zapłaty PCC (od swoich udziałów), gdyż nie miała ona wcześniej udziałów w żadnej nieruchomości. Dodała, że w związku z intercyzą dom nie zostanie nabyty do wspólnego majątku małżeńskiego i tylko wartość udziału jej męża powinna zostać opodatkowana PCC.
Stanowisko Dyrektora KIS
Dyrektor KIS nie zgodził się ze stanowiskiem Wnioskodawczyni. Przypomniał, iż na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 170 ze zm.), dalej: ustawy o PCC, podatkowi temu podlegają umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych. Przy umowie sprzedaży obowiązek podatkowy ciąży na kupującym. Jeżeli obowiązek podatkowy ciąży na kilku podmiotach albo na stronach umowy zamiany, albo wspólnikach spółki cywilnej, zobowiązanymi solidarnie do zapłaty podatku są odpowiednio te podmioty, strony umowy zamiany albo wspólnicy spółki cywilnej. Podstawę opodatkowania przy umowie sprzedaży stanowi wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego. Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o PCC, od umowy sprzedaży nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym – stawka podatku wynosi 2%.
Organ podatkowy zwrócił uwagę na nowe zwolnienie z PCC, zapisane w art. 9 pkt 17 ww. ustawy, które weszło w życie z dniem 31 sierpnia 2023 r. Zgodnie z tym przepisem, zwalnia się od PCC sprzedaż, której przedmiotem jest prawo własności lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, prawo własności budynku mieszkalnego jednorodzinnego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu dotyczące lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego, jeżeli kupującym jest osoba fizyczna lub osoby fizyczne, którym w dniu sprzedaży i przed tym dniem nie przysługiwało żadne z tych praw ani udział w tych prawach, chyba że udział ten nie przekracza lub nie przekraczał 50% i został nabyty w drodze dziedziczenia.
Odnosząc się do ww. regulacji oraz sytuacji Wnioskodawczyni, Dyrektor KIS stwierdził:
„(…) W przypadku gdy nieruchomość nabywana jest na współwłasność, to każdy z kupujących (małżonkowie, rodzice z dzieckiem, rodzeństwo, osoby obce) musi spełniać warunek nieposiadania wcześniej nieruchomości lub udziału w niej, chyba że udział ten nie przekracza lub nie przekraczał 50% i został nabyty w drodze dziedziczenia.
Zatem mając na uwadze fakt, że Pani mąż był już właścicielem innej nieruchomości (mieszkania), do umowy sprzedaży domu jednorodzinnego w zabudowie szeregowej nie znajdzie zastosowania przepis art. 9 pkt 17 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Warunkiem do skorzystania z ww. zwolnienia w niniejszej sprawie – gdy dom jednorodzinny nabywany jest na współwłasność – jest to, żeby Pani oraz Pani mąż nie posiadali wcześniej nieruchomości lub udziału w niej, chyba że udział ten nie przekracza lub nie przekraczał 50% i został nabyty w drodze dziedziczenia. (…)”
Od redakcji:
Stanowisko przedstawione w opisanej interpretacji zostało potwierdzone przez Ministerstwo Finansów (dalej: MF). Jak czytamy w piśmie MF udostępnionym naszemu Wydawnictwu w dniu 17 października 2023 r.:
„(…) Ministerstwo Finansów podziela stanowisko przedstawione w interpretacji indywidualnej Dyrektora KIS z 21 września 2023 r., sygn. 0111-KDIB2-2.4014.203.2023.1.PB, odnośnie do warunków stosowania zwolnienia z PCC na zakup pierwszego mieszkania, określonych w art. 9 pkt 17 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. (…)
Jak wskazał Minister Finansów w odpowiedzi na interpelację poselską nr 44098, nowelizacja przepisów określających opisywane zwolnienie nie jest konieczna. Zwolnienie obejmuje nabycie lokalu lub budynku mieszkalnego także na współwłasność, niemniej warunki określone przez ustawodawcę muszą być spełnione przez wszystkich współwłaścicieli. Umowa majątkowa małżeńska nie ma wpływu na stosowanie zwolnienia. Jeżeli mieszkanie (budynek mieszkalny) nabywane jest na współwłasność, to każdy z kupujących (małżonkowie, rodzice z dzieckiem, rodzeństwo, osoby obce) musi spełniać warunek wynikający z opisywanego przepisu, tj. nieposiadania w dniu nabycia i nigdy wcześniej mieszkania lub budynku mieszkalnego ani udziału w takich nieruchomościach (spółdzielczych prawach), chyba że udział ten nie przekracza lub nie przekraczał 50% i został nabyty w drodze dziedziczenia.
Należy podkreślić, że zgodnie z rozwiązaniami systemowymi zawartymi w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych, opodatkowaniu podlega umowa sprzedaży a nie nabycie. Zwolnienie jest wyłomem od zasady powszechności opodatkowania i warunki zwolnienia dotyczą strony kupującej niezależnie od tego, czy jest nią jeden, czy kilka podmiotów. Za podatek odpowiadają solidarnie kupujący, nie można zwolnić z podatku części czynności. Albo sprzedaż jest zwolniona albo opodatkowana. Niedopełnienie warunków zwolnienia przez wszystkich kupujących skutkuje opodatkowaniem umowy sprzedaży.”
Źródło: gofin.pl, Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno – Finansowych nr 32 (1183) z dnia 10.11.2023
