Zgodnie z ustawą z 19 grudnia 2008 roku emerytura pomostowa jest świadczeniem pieniężnym przysługującym pracownikom wykonującym pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Komu przysługuje emerytura pomostowa?
Emerytura pomostowa – kto ma do niej prawo?
Emerytura pomostowa na zasadach ogólnych przysługuje osobie, która spełnia jednocześnie następujące warunki:
- urodziła się po 31 grudnia 1948 r.;
- pracowała w szczególnych warunkach lub świadczyła pracę o szczególnym charakterze przez okres obejmujący minimum 15 lat;
- wykonywała pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w okresie przed 1 stycznia 1999 r. oraz po 31 grudnia 2008 r.;
- ukończyła co najmniej 55 lat w przypadku kobiet lub 60 lat w przypadku mężczyzn;
- jej suma okresów składkowych i nieskładkowych wynosi minimum 20 lat w przypadku kobiet lub 25 lat w przypadku mężczyzn, przy czym okresy nieskładkowe są zaliczane w wymiarze nie większym niż ⅓ okresów składkowych;
- została z nią rozwiązana umowa o pracę.
Prawo do emerytury pomostowej dotyczy osób zatrudnionych w oparciu o stosunek pracy w pełnym wymiarze czasu pracy!
Przykład 1.
Pani Anna urodzona 16 marca 1961 r. wykonywała pracę w szczególnych warunkach w okresie od 1 lutego 1991 r. do 31 grudnia 2004 r. oraz od 1 stycznia 2009 r. do 30 listopada 2013 r. Suma okresów składkowych i nieskładkowych pani Anny wynosi 24 lata. Czy spełnia ona warunki niezbędne do uzyskania emerytury pomostowej?
Pani Anna spełnia warunki do uzyskania emerytury pomostowej, ponieważ:
- urodziła się 16 marca 1961 r., a więc po 31 grudnia 1948 r.;
- ma 58 lat, czyli ukończyła 55 rok życia;
- jej suma okresów składkowych wynosi 24 lata, a więc powyżej wymaganych 20 lat;
- pracowała w szczególnych warunkach łącznie 17 lat (1991–2004 r. oraz 2009–2019 r.), w tym w okresie przypadającym przed 1 stycznia 1999 r. oraz po 31 grudnia 2008 r.
Przykład 2.
Pan Wojciech urodzony 11 stycznia 1952 r. wykonywał pracę o szczególnym charakterze w okresie od 1 stycznia 1974 r. do 31 października 1986 r. oraz od 5 maja 2004 r. do 30 listopada 2008 r. Suma okresów składkowych pana Wojciecha wynosi 36 lat. Czy ma on prawo do emerytury pomostowej?
Pan Wojciech spełnia część warunków niezbędnych do uzyskania emerytury pomostowej, a mianowicie:
- urodził się 11 stycznia 1952 r., a więc po 31 grudnia 1948 r.,
- ma 67 lat czyli ukończył 60 rok życia
- jego suma okresów składkowych wynosi 36 lat, a więc powyżej wymaganych 25 lat.
- wykonywał pracę o szczególnym charakterze przez okres 16 lat (1974–1986 r. oraz 2004–2008 r.).
Żadna część pracy o szczególnym charakterze nie przypadła na okres po 31 grudnia 2008 r., w związku z czym pomimo spełnienia pozostałych warunków pan Wojciech nie uzyskał prawa do emerytury pomostowej.
Czym jest praca w szczególnych warunkach?
Według ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych: „prace w szczególnych warunkach to prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku”.
Do prac wykonywanych w szczególnych warunkach zalicza się prace determinowane siłami natury, takie jak prace pod ziemią, na wodzie, pod wodą oraz w powietrzu, a także ze względu na warunki determinowane procesami technologicznymi, takie jak prace w warunkach gorącego i zimnego mikroklimatu, bardzo ciężkie prace fizyczne, prace w warunkach podwyższonego ciśnienia atmosferycznego oraz ciężkie prace fizyczne związane z bardzo dużym obciążeniem statycznym wynikającym z konieczności pracy w wymuszonej, niezmiennej pozycji ciała.
Wśród prac w szczególnych warunkach można wyróżnić między innymi:
- prace bezpośrednio przy przeróbce mechanicznej węgla oraz rud metali lub ich wzbogacaniu,
- prace udostępniające lub eksploatacyjne związane z urabianiem minerałów skalnych,
- prace murarskie bezpośrednio w piecach hutniczych, odlewniczych, bateriach koksowniczych oraz w piecach do produkcji materiałów ceramicznych,
- prace bezpośrednio przy ręcznym zestawianiu surowców lub ręcznym formowaniu wyrobów szklanych w hutnictwie szkła,
- prace bezpośrednio przy obsłudze agregatów i urządzeń do produkcji metali nieżelaznych,
- prace przy ręcznym formowaniu, odlewaniu, czyszczeniu lub szkliwieniu wyrobów ceramicznych,
- prace fizyczne ciężkie bezpośrednio przy przeładunku w ładowniach statku,
- prace rybaków morskich,
- prace w powietrzu wykonywane na statkach powietrznych przez personel pokładowy.
Praca o szczególnym charakterze
Praca o szczególnym charakterze to praca, która wymaga szczególnej odpowiedzialności oraz sprawności psychofizycznej, której możliwość prawidłowego wykonania w sposób niezagrażający bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób, zmniejsza się przed osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej, związanego z procesem starzenia się.
Do pracy o szczególnym charakterze zaliczamy między innymi pracę:
- pilotów statków powietrznych,
- kontrolerów ruchu lotniczego,
- mechaników lotniczych,
- kierowców pojazdów uprzywilejowanych,
- operatorów reaktorów jądrowych,
- funkcjonariuszy straży ochrony kolei,
- kierowców autobusów, trolejbusów oraz motorniczych tramwajów w transporcie publicznym.
Z jakich środków jest finansowana emerytura pomostowa?
Świadczenia w postaci emerytur pomostowych są wypłacane z Funduszu Emerytur Pomostowym (FEP). Składki na Fundusz Emerytur Pomostowych opłacają pracodawcy zatrudniający pracowników do wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Opłacanie składek na FEP jest obowiązkowe za wszystkich pracowników, nawet za tych, którzy nie spełniają warunków do otrzymania w późniejszym czasie emerytury pomostowej, gdyż pracowali np. na ¾ etatu.
Pracodawca ma obowiązek opłacać składki na FEP za pracownika niezależnie od tego, czy będzie on nabywał prawo do emerytury pomostowej, czy też nie!
Pracownik ubiegający się o emeryturę pomostową musi złożyć wniosek EPOM najpóźniej w miesiącu, w którym nastąpiło spełnienie warunków uprawniających do pobierania świadczenia.
Emerytura pomostowa – kiedy ustaje do niej prawo?
Prawo do emerytury pomostowej ustaje na dzień przed uzyskaniem prawa do zwykłej emerytury ustalanej decyzją organu rentowego, innego organu emerytalno-rentowego lub też na podstawie odrębnych przepisów, osiągnięcia wieku emerytalnego albo śmierci osoby uprawnionej.
Emerytura pomostowa przysługuje więc zarówno mężczyznom, jak i kobietom spełniającym warunki wiekowe oraz warunki dotyczących okresów składkowych, nieskładkowych oraz terminów i okresów wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze po uprzednim złożeniu wniosku EPOM do placówki ZUS.
Źródło: poradnikprzedsiebiorcy.pl
