Małżonkowie pozostający we wspólności majątkowej mogą prowadzić odrębne jednoosobowe działalności gospodarcze. W związku z tym, może następować przekazanie towarów handlowych pomiędzy firmami małżonków. Z uwagi na fakt, że takie operacje są dokonywane bardzo często, warto zastanowić się nad skutkami podatkowymi tego typu przekazania. Właśnie tą problematyką zajmiemy się w niniejszym artykule!
Kwalifikacja prawna przekazania towarów pomiędzy małżonkami
Zanim jednak przejdziemy do kwestii podatkowych, trzeba wyjaśnić w jaki sposób kwalifikowana jest sama czynność przekazania towarów. Zgodnie z treścią art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa). Obejmuje ona przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny).
Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Ponadto jak podaje art. 36 § 3 KRO przedmiotami majątkowymi służącymi małżonkowi do wykonywania zawodu lub prowadzenia działalności zarobkowej ten małżonek zarządza samodzielnie.
W konsekwencji wszelkie składniki majątkowe nabyte w czasie trwania małżeństwa (w tym również towary handlowe zakupione na potrzeby firmowe) są objęte współwłasnością łączną. Oznacza to, że małżonkowie mają równe prawo do całości takiego składnika. Współwłasność małżeńska ma bowiem charakter bez udziałowy. Powoduje to, że w przypadku przekazania towarów handlowych z firmy jednego małżonka do firmy drugiego, nie dochodzi do zmiany właściciela tych towarów. Wbrew zatem powszechnej opinii nie mamy w tym przypadku do czynienia z darowizną.
Przekazanie towarów pomiędzy firmami małżonków pozostających we wspólności majątkowej nie wpływa na kwestie prawa własności. Nadal towary te stanowią współwłasność łączną obu małżonków.
Przekazanie towarów handlowych pomiędzy firmami małżonków – skutki podatkowe
Przekazanie towarów nie stanowi czynności prawnej i nie dochodzi do zmiany właściciela, a co za tym idzie żadna strona takiej transakcji nie uzyskuje żadnego nowego przysporzenia. Nie można także mówić o powstaniu przychodu po stronie małżonka otrzymującego towary. W rezultacie sama czynność przekazania towarów jest w tym przypadku neutralna podatkowo w sferze podatku dochodowego od osób fizycznych. Warto dodać, że przekazanie towarów pomiędzy przedsiębiorstwami powinno odbyć się w formie protokołu.
Czynność przekazania towarów handlowych pomiędzy firmami małżonków jest obojętną na gruncie podatku PIT. Wartości transakcji tej nie należy wykazywać w deklaracji podatkowej.
Pojawia się jednak problem związany z prawidłowym rozliczeniem wydatków na zakup towarów handlowych. Małżonek, który przekazuje te towary, w momencie ich nabycia na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, ujmuje ich wartość jako koszt uzyskania przychodu. Jak wiadomo aby dany wydatek mógł zostać zakwalifikowany jako koszt podatkowy, musi pozostawać w związku przyczynowo-skutkowym z przychodem lub źródłem przychodu i być poniesiony w celu osiągnięcia przychodu, zachowania bądź zabezpieczenia źródła przychodu. Natomiast w momencie przekazania tego towaru drugiemu małżonkowi zakupiony towar nie przyczyni się już do osiągnięcia przychodu w działalności małżonka przekazującego.
W takim przypadku zgodnie ze stanowiskiem organów podatkowych, wydatki poniesione na zakup towarów handlowych, które zostaną przekazane pomiędzy małżonkami, będą stanowiły koszt uzyskania przychodu w działalności gospodarczej małżonka otrzymującego towary handlowe.
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej przyjmuje podobne stanowisko w interpretacji z 29 sierpnia 2017 r.:
„Mąż Wnioskodawczyni, z końcem 2017 r. zamierza nieodpłatnie przekazać wnioskodawczyni całe prowadzone przez siebie przedsiębiorstwo (w rozumieniu art. 551 ustawy Kodeksu cywilnego) tj. z wyposażeniem, środkami trwałymi, należnościami, zobowiązaniami, towarami handlowymi, a następnie zlikwidować prowadzoną przez siebie działalność gospodarczą. Przekazanie przedsiębiorstwa nastąpi na podstawie sporządzonego protokołu przekazania podpisanego przez oboje małżonków.
Mając na uwadze informacje przedstawione we wniosku uznać należy, że wydatki poniesione na zakup towarów handlowych, które wnioskodawczyni zostały przekazane z działalności prowadzonej przez jej męża będą stanowiły koszt uzyskania przychodów w działalności gospodarczej wnioskodawczyni”.
Warto podkreślić, że żaden przepis ustawy nie zabrania aby zarządzanie i w konsekwencji przychód ze sprzedaży towaru handlowego osiągnął drugi małżonek. Oznacza to, że wydatek na nabycie towarów przez jednego małżonka może stanowić koszt podatkowy w działalności drugiego małżonka.
Wydatki na zakup towarów handlowych przez małżonka przekazującego mogą stanowić koszt uzyskania przychodu w działalności gospodarczej małżonka otrzymującego te towary.
Nie możemy jednak zapominać, że powyższy wydatek został już pierwotnie ujęty jako koszt w działalności gospodarczej pierwszego małżonka w momencie zakupu. Taka sytuacja sprawia, że ten sam wydatek zostałby dwukrotnie zakwalifikowany jako koszt podatkowy – zarówno w działalności gospodarczej małżonka przekazującego towary, jak i w działalności małżonka otrzymującego, co jednak jest działaniem niezgodny z przepisami prawa.
W rezultacie w dacie przekazania towarów handlowych małżonek przekazujący ma obowiązek wyksięgowania ich wartości z podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Korekty należy dokonać w kolumnie 10 podatkowej księgi przychodów i rozchodów ze znakiem (-) lub kolorem czerwonym (zgodnie z postanowieniami § 12 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia KPIR).
Jako potwierdzenie przywołać można treść interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 26 sierpnia 2015 r., w które wskazał:
„Natomiast wydatki poniesione z tytułu zakupu towarów handlowych, które uprzednio zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej przez wnioskodawcę działalności gospodarczej (które podlegają faktycznemu zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów w momencie uzyskania przychodu z ich sprzedaży) w momencie ich nieodpłatnego przekazania na rzecz żony, tracą u wnioskodawcy cechę poniesienia ich w celu osiągnięcia, zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, o której mowa w art. 22 ust. 1 ww. ustawy. W związku z powyższym przekazanie towarów handlowych na rzecz żony wnioskodawcy spowoduje, że wydatki poniesione na ich zakup, należy wyksięgować z tych kosztów”.
Małżonek przekazujący towary handlowe ma obowiązek dokonania korekty wartości towarów handlowych w dacie przekazania.
Przykład nr 1
Małżonek prowadzący działalność gospodarczą zakupił towar handlowy o wartości 20 000 zł. Po kilku miesiącach cały towar przekazał protokołem do majątku firmowego małżonki. Żona w dacie otrzymania towarów handlowych powinna ująć ich wartość w kolumnie 10 podatkowej księgi przychodów i rozchodów, a jeżeli nie zostaną sprzedane w spisie z natury na koniec roku. Natomiast mąż w dacie przekazania wyksięgowuje towary handlowe poprzez wpisanie wartości na czerwono lub ze znakiem minus w kolumnie 10 podatkowej księgi przychodów i rozchodów.
Samo przekazanie towarów handlowych stanowi czynność neutralną na gruncie ustawy PIT. Nie oznacza to jednak, że nie powstaną żadne skutki podatkowe. Konieczne jest bowiem prawidłowe rozliczenie wydatku na zakup towarów handlowych poprzez dokonanie odpowiednich zapisów w KPIR, zarówno u małżonka przekazującego, jak również u małżonka otrzymującego towary handlowe.
Źródło: poradnikprzedsiebiorcy.pl
