Poszukując alternatywnych źródeł energii i ciepła, wiele gospodarstw domowych interesuje się instalacjami fotowoltaicznymi. Zainteresowaniu temu sprzyjają zarówno programy dofinansowania takich przedsięwzięć, jak i możliwość obniżenia zobowiązania w podatku dochodowym poprzez skorzystanie z tzw. ulgi termomodernizacyjnej. Kto i na jakich zasadach może z niej skorzystać?
Beneficjenci i budynki objęte ulgą
Ulga termomodernizacyjna jest skierowana do osób fizycznych. Prawo do tego odliczenia od podstawy opodatkowania, wynikające z art. 26h ust. 1, art. 30c ust. 2 ustawy o pdof (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.) oraz art. 11 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym… (Dz. U. z 2021 r. poz. 1993 ze zm.), przysługuje zarówno podatnikom uzyskującym dochody opodatkowane według skali podatkowej oraz podatkiem liniowym, jak i tzw. ryczałtowcom.
Aby jednak wskazane osoby mogły z omawianej ulgi skorzystać, muszą dokonać przewidzianego w przywołanych przepisach przedsięwzięcia termomodernizacyjnego w budynku, którego są właścicielem lub współwłaścicielem. Ponadto objęte ulgą przedsięwzięcie termomodernizacyjne musi zostać zakończone w okresie 3 kolejnych lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym poniesiono pierwszy wydatek. Jeśli chodzi o termin skorzystania z ulgi, to zasadniczo odliczenia dokonuje się w zeznaniu składanym za rok podatkowy, w którym poniesiono wydatki. Jedynie kwotę odliczenia, która nie znajduje pokrycia w rocznym dochodzie, można odliczać w kolejnych latach, nie dłużej jednak niż przez 6 lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym poniesiono pierwszy wydatek.
Dla możliwości skorzystania z ulgi istotny jest również status samego budynku. Po pierwsze budynek musi być już wybudowany, gdyż ulga nie ma zastosowania do budynków będących w budowie. Po drugie, musi to być budynek mieszkalny jednorodzinny. To z kolei oznacza, że omawiana ulga dotyczy inwestycji realizowanej – jak wynika z definicji zawartej w art. 3 pkt 2a Prawa budowlanego (Dz. U. z 2021 r. poz. 2351 ze zm.) – w budynku wolno stojącym albo w budynku w zabudowie bliźniaczej, szeregowej lub grupowej, służącym zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych. Budynek ten musi stanowić konstrukcyjnie samodzielną całość, ponadto dopuszcza się wydzielenie w nim nie więcej niż dwóch lokali mieszkalnych albo jednego lokalu mieszkalnego i lokalu użytkowego o powierzchni całkowitej nieprzekraczającej 30% powierzchni całkowitej budynku. Co równie ważne, właściciel lub współwłaściciel budynku mieszczącego się w przywołanej definicji prawo do ulgi termomodernizacyjnej uzyskuje wówczas, gdy budynek ten posiada status budynku mieszkalnego jednorodzinnego najpóźniej na dzień dokonania odliczenia.
W przypadku instalacji fotowoltaicznej istotne jest również to, że ulga przysługuje także w przypadku, gdy z uwagi na to, że w budynku mieszkalnym jednorodzinnym przykładowo nie ma możliwości technicznych jej montażu, jest ona umieszczana na innym budynku, np. garażu czy budynku gospodarczym, ale zaspokaja ona potrzeby budynku mieszkalnego (przykład 1).
Zakres robót i rodzaje materiałów
Jak już wcześniej wskazano, ulgą objęta jest realizacja przedsięwzięcia termomodernizacyjnego. Ustawa o pdof nie definiuje tego pojęcia, tylko w art. 5a pkt 18 wskazuje, że w celu ustalenia jego zakresu należy odwołać się do art. 2 pkt 2 ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków (Dz. U. z 2022 r. poz. 438 ze zm.). Z kolei z punktu d) tego przepisu wynika, że zakres pojęcia przedsięwzięcia termomodernizacyjnego obejmuje przedsięwzięcia, których przedmiotem jest m.in. całkowita lub częściowa zamiana źródeł energii na źródła odnawialne lub zastosowanie wysokosprawnej kogeneracji, czyli np. wykonanie instalacji fotowoltaicznej.
Natomiast katalog wydatków, których poniesienie daje podatnikom prawo do skorzystania z ulgi termomodernizacyjnej, zawiera rozporządzenie Ministra Inwestycji i Rozwoju w sprawie określenia wykazu rodzajów materiałów budowlanych, urządzeń i usług związanych z realizacją przedsięwzięć termomodernizacyjnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 2489 ze zm.).
Zewnętrzne źródła finansowania
Wydatki określone w przywołanym rozporządzeniu nie podlegają jednak odliczeniu w ramach ulgi termomodernizacyjnej w części, w jakiej zostały:
1) sfinansowane (dofinansowane) ze środków NFOŚiGW lub wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej lub zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie,
2) zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, odliczone od przychodu na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku (…) lub uwzględnione przez podatnika w związku z korzystaniem z ulg podatkowych w rozumieniu Ordynacji podatkowej.
Tym samym podatnik nie odlicza od dochodu (przychodu) wydatków, których finalnie nie poniósł, gdyż zostały mu zrefinansowane (zwrócone) – może odliczyć tylko te, których ciężar ekonomiczny ponosi sam. Dotyczy to m.in. wydatków sfinansowanych z dofinansowań do instalacji fotowoltaicznych takich jak np. pochodzące z programu Mój Prąd (przykład 2).
To nie oznacza jednak, że źródłem finansowania omawianych wydatków muszą być wyłącznie jego własne środki. Może to być pożyczka (kredyt) bankowa lub kredyt udzielony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową. Gdy podatnik ponosi wydatki na realizację przedsięwzięcia termomodernizacyjnego sfinansowane z tych źródeł, ma prawo odliczyć całość tych wydatków, bez względu na wysokość spłaconego kredytu, z którego zostały sfinansowane (przykład 3).
Przykład 1
Pan Tomasz jest właścicielem budynku mieszkalnego jednorodzinnego. W 2022 r. zmodernizował system ogrzewania tego budynku, montując w tym celu instalację fotowoltaiczną. Z uwagi na konstrukcję dachu budynku mieszkalnego zainstalował ją jednak na dachu budynku garażowego. Podatnik w związku z dokonanym przedsięwzięciem może w zeznaniu PIT za 2022 r. skorzystać z odliczenia w ramach ulgi termomodernizacyjnej, o ile spełni pozostałe warunki do jej zastosowania.
Przykład 2
Pan Jerzy w 2022 r. zamontował instalację fotowoltaiczną na dachu jednorodzinnego budynku mieszkalnego będącego jego własnością, ponosząc z tego tytułu wydatki w wysokości 31.000 zł. W maju 2022 r. wystąpił on o przyznanie dotacji w ramach Programu Mój Prąd. Dotacja ta ma wynieść 18.000 zł. Załóżmy, że jej wpływ na jego konto bankowe nastąpi dopiero w marcu 2023 r., a podatnik w 2022 r. spełnia pozostałe warunki do skorzystania z ulgi termomodernizacyjnej.
Wariant I – Pan Jerzy w zeznaniu PIT za 2022 r. odliczy wydatki termomodernizacyjne w kwocie 13.000 zł będącej różnicą pomiędzy wydatkami faktycznie poniesionymi (31.000 zł) i przewidywanym zwrotem (18.000 zł). W tej sytuacji nie będzie zobowiązany w zeznaniu za 2023 r. doliczyć kwoty dotacji do wykazanego w nim dochodu.
Wariant II – Pan Jerzy w PIT za 2022 r. odliczy od dochodu wydatki termomodernizacyjne w pełnej poniesionej wysokości, tj. 31.000 zł. W tej sytuacji w zeznaniu za 2023 r. będzie obowiązany doliczyć kwotę dotacji (18.000 zł) do wykazanego w nim dochodu.
Przykład 3
Pan Karol będący właścicielem budynku mieszkalnego jednorodzinnego w 2022 r. zamontował na nim instalację fotowoltaiczną, ponosząc z tego tytułu wydatki w kwocie 26.000 zł. Z kwoty tej 15.000 zł sfinansował kredytem bankowym zaciągniętym na 30 miesięcy, który zgodnie z harmonogramem spłaca od lipca 2022 r. Pan Karol co prawda w 2022 r. spłacił tylko 6 rat kredytu, ale w PIT za 2022 r. będzie mógł, spełniając pozostałe warunki, odliczyć w ramach ulgi termomodernizacyjnej całość poniesionych wydatków.
Źródło: Gazeta Podatkowa nr 88 (1963) z dnia 3.11.2022
Autor: Agata Cieśla
