W krajowym prawie pracy funkcjonują dwie definicje podróży służbowej – jedna dla ogółu pracowników, a druga wyłącznie dla kierowców zawodowych. W przypadku kierowców definicja ta wynika z ustawy o czasie pracy kierowców, która w lutym 2022 r. uległa w tym zakresie istotnym zmianom. Modyfikacja definicji podróży służbowej kierowcy spowodowała usunięcie z jej zakresu przejazdów międzynarodowych.
Delegacja tylko krajowa
Z dniem 2 lutego 2022 r. nastąpiła zasadnicza zmiana definicji podróży służbowej kierowców. Przed tą datą przez taką podróż, zgodnie z ówczesnym brzmieniem art. 2 pkt 7 ustawy o czasie pracy kierowców, rozumiano każde zadanie służbowe polegające na wykonywaniu, na polecenie pracodawcy:
- przewozu drogowego poza miejscowość, w której znajduje się siedziba pracodawcy, na rzecz którego kierowca wykonuje swoje obowiązki, oraz inne miejsce prowadzenia działalności przez pracodawcę, w szczególności filie, przedstawicielstwa i oddziały,
- wyjazdu poza ww. miejscowości czy miejsca w celu wykonania przewozu drogowego.
W wyniku nowelizacji przywołanego przepisu (co miało związek z wdrożeniem tzw. Pakietu Mobilności) zagraniczne przewozy drogowe zostały wyłączone z definicji podróży służbowej. Od 2 lutego 2022 r. przez podróż służbową kierowcy rozumie się bowiem każde zadanie służbowe wykonywane w ramach krajowych przewozów drogowych, polegające na wykonywaniu, na polecenie pracodawcy, przewozu drogowego lub wyjazdu w celu wykonania przewozu drogowego, poza wskazane wcześniej miejscowości/miejsca.
Zgodnie z dodanym przez nowelizację art. 21b ustawy o czasie pracy kierowców, kierowca wykonujący zadania służbowe w ramach międzynarodowych przewozów drogowych nie jest w podróży służbowej w rozumieniu art. 775 § 1 K.p. Ponieważ jednak każda podróż zagraniczna (również kierowcy) składa się na ogół z krajowych odcinków tej podróży, podjętych w celu przekroczenia granicy i powrotu z zagranicy, powstało pytanie, jak traktować krajowe odcinki przejazdów zagranicznych kierowcy.
Transport zagraniczny także w kraju
Aktualna definicja podróży służbowej kierowcy została wprowadzona na mocy ustawy o zmianie ustawy o transporcie drogowym, ustawy o czasie pracy kierowców oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2022 r. poz. 209). Nowelizacja ta zmieniła również w ustawie o czasie pracy kierowców art. 21a, zgodnie z którym po zmianie kierowcom wykonującym przewozy drogowe w ramach krajowej podróży służbowej przysługują świadczenia delegacyjne na podstawie przepisów wydanych w oparciu o art. 775 K.p. Zastosowanie do takich przewozów znajdzie więc rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej. W kontekście przywołanego przepisu powstała jednak wątpliwość, jak traktować krajowe odcinki przejazdów międzynarodowych. Czy kierowca w transporcie międzynarodowym, odbywając przejazd po terenie kraju w celu wyjazdu za granicę lub powrotu z zagranicy, odbywa krajową podróż służbową?
Ministerstwo Infrastruktury, do którego nasze Wydawnictwo zwróciło się z zapytaniem w tej sprawie, uznało, że nie. Opinię tę potwierdził też główny Inspektorat Pracy, w odpowiedzi na zapytanie naszego Wydawnictwa (patrz ramka).
W świetle stanowisk obu urzędów przewozem międzynarodowym jest całe zadanie przewozowe wykonywane przez kierowcę, łącznie z krajowymi odcinkami tego przejazdu (ponieważ mają związek z przewozem zagranicznym). W konsekwencji tylko kierowcy wykonujący wyłącznie krajowy przewóz drogowy mogą odbywać podróże służbowe.
„(…) zgodnie ze zmienionym art. 21a ustawy o czasie pracy kierowców, kierowcy wykonującemu krajowe przewozy drogowe w podróży służbowej przysługują należności na pokrycie kosztów związanych z wykonywaniem tego zadania służbowego, ustalane na zasadach określonych w przepisach art. 775 § 3-5 Kodeksu pracy. Natomiast na podstawie nowego art. 21b ust. 1 ustawy o czasie pracy kierowców, kierowca wykonujący zadania służbowe w ramach międzynarodowych przewozów drogowych nie jest w podróży służbowej w rozumieniu art. 775§ 1 Kodeksu pracy.
Zgodnie z definicją przewozu międzynarodowego przywołaną w art. 2 pkt 2 rozporządzenia (WE) nr 1072/2009, w art. 2 pkt 1 rozporządzenia (WE) nr 1073/2009 oraz zgodnie z praktyką służb kontrolnych, każdy przejazd bez ładunku albo bez pasażerów, który ma związek z przewozem zagranicznym, traktowany jest jako przewóz międzynarodowy, podczas którego muszą być spełnione wszystkie warunki wykonywania takiego przewozu, np. w zakresie posiadania w pojeździe i okazywania do kontroli odpowiedniego wypisu z licencji wspólnotowej.
Należy zatem uznać, że »przewóz krajowy« to przewóz, który nie został określony w art. 2 pkt 2 rozporządzenia (WE) nr 1072/2009 w zakresie przewozu rzeczy lub art. 2 pkt 1 rozporządzenia (WE) nr 1073/2009 w zakresie przewozu osób. (…)”.
Odpowiedź Ministerstwa Infrastruktury z dnia 5 maja 2022 r.
„(…) kierowca wykonujący zadania służbowe w ramach międzynarodowych przewozów drogowych nie jest w podróży służbowej w rozumieniu przepisów ustawy o czasie pracy kierowców i nie mają doń zastosowania zasady porywania (pokrywania – przyp. red.) kosztów określone w art. 21a ustawy. Co więcej poprzez wyłączenie z art. 21b taki kierowca nie jest także w podróży służbowej w rozumieniu przepisów Kodeksu pracy. Tym samym nie powinien otrzymać świadczeń z tytułu podróży służbowych (dzielenie przejazdu momentem przekroczenia granicy polskiej na odcinki krajowy i zagraniczny, nie ma więc podstaw)”.
Odpowiedź Głównego Inspektoratu Pracy z dnia 31 maja 2022 r.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 16.04.2004 r. o czasie pracy kierowców (Dz. U. z 2022 r. poz. 1473)
Źródło: gofin.pl, Gazeta Podatkowa nr 57 (1932) z dnia 18.07.2022
Autor: Agata Barczewska
