Firma zamierza wypłacić zapomogę byłemu pracownikowi będącemu emerytem. Zapomoga zostanie wypłacona w związku z chorobą nowotworową, a źródłem jej finansowania będzie ZFŚS. Jaki w takim przypadku obowiązuje limit zwolnienia z pdof dla wartości zapomogi? (pytanie nr 1396634)
Zapomogi udzielane emerytom przez byłych pracodawców, podobnie jak zapomogi pracownicze, mogą korzystać ze zwolnienia od pdof w warunkach wskazanych w art. 21 ust. 1 pkt 26 ustawy o pdof (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.). Przepis ten wskazuje, że zwolnieniu z opodatkowania podlegają zapomogi otrzymane w przypadku indywidualnych zdarzeń losowych, klęsk żywiołowych, długotrwałej choroby lub śmierci. Zwolnienie to może być limitowane w zależności od źródła finansowania tych świadczeń. W sytuacji gdy są one wypłacane z funduszu socjalnego, ZFŚS, funduszy związków zawodowych lub zgodnie z przepisami wydanymi przez właściwego ministra, korzystają ze zwolnienia niezależnie od ich wysokości.
Jeśli natomiast wypłacane są z innych źródeł, wówczas ich wartość na mocy art. 52l pkt 2 ustawy o pdof do końca roku, w którym odwołany zostanie stan epidemii z powodu COVID-19, zasadniczo korzysta ze zwolnienia od pdof na podstawie analizowanego przepisu do wysokości 10.000 zł w skali roku. Jednocześnie w przypadku zapomogi losowej sfinansowanej środkami obrotowymi, ale w wysokości przekraczającej 10.000 zł, zastosowanie analizowanego zwolnienia od pdof w ramach omawianego limitu w stosunku do zapomogi otrzymanej przez emeryta nie wyklucza możliwości zastosowania do nadwyżki ponad tę kwotę zwolnienia z pdof, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 38 ustawy o pdof – oczywiście pod warunkiem spełnienia wszystkich kryteriów niezbędnych dla jego zastosowania. Przepis ten stanowi, że ze zwolnienia od podatku korzystają m.in. świadczenia otrzymywane przez emerytów w związku z łączącym ich uprzednio z zakładem pracy stosunkiem pracy do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 3.000 zł. Nadwyżka ponad ten limit podlega opodatkowaniu 10% zryczałtowanym podatkiem dochodowym (art. 30 ust. 1 pkt 4 ustawy o pdof). Podatek ten przy świadczeniu pieniężnym, jakim jest zapomoga, pobiera były zakład pracy jako płatnik (art. 41 ust. 7 pkt 2 ustawy o pdof). Zatem dopiero w sytuacji, w której wartość otrzymanej zapomogi losowej przekraczałaby łącznie limity obu zwolnień, nadwyżka powinna zostać opodatkowana (przykład).
Jak wynika z redakcji art. 21 ust. 1 pkt 26 ustawy o pdof, znaczenie dla zastosowania zdefiniowanego w nim zwolnienia ma ustalenie zakresu pojęć „zdarzenie losowe” oraz „długotrwała choroba”. Ponieważ mimo posługiwania się nimi ustawodawca na gruncie pdof ich nie zdefiniował, to w tym celu należy zastosować wykładnię językową. W tym znaczeniu „indywidualne zdarzenie losowe” obejmuje wszelkie nagłe, niespodziewane, pojedyncze zdarzenia wywołane przyczynami zewnętrznymi, których nie można przewidzieć, a które są niezależne od człowieka, nawet przy zachowaniu należytej staranności, jak np. kradzieże, włamania, zniszczenie domu lub mieszkania spowodowane nawałnicą lub pożarem, nieszczęśliwe wypadki powodujące uszczerbek na zdrowiu. Natomiast „długotrwałą chorobą” jest choroba, która z medycznego punktu widzenia określana jest jako choroba przewlekła, a więc mająca długotrwały przebieg, co można udokumentować zaświadczeniem lekarskim.
Odnosząc się do sytuacji opisanej w pytaniu należy zatem stwierdzić, że zapomoga z ZFŚS przyznana emerytowi w związku chorobą nowotworową spełnia kryteria określone w art. 21 ust. 1 pkt 26 ustawy o pdof, co oznacza, że będzie ona korzystała ze zwolnienia z pdof w nielimitowanej wysokości.
Przykład
Firma w kwietniu 2022 r. na wniosek byłego pracownika będącego obecnie emerytem przyznała mu i przekazała na jego rachunek bankowy zapomogę w kwocie 15.000 zł. Było to pierwsze w tym roku świadczenie przyznane mu przez były zakład pracy.
Wariant I – Zapomogę wypłacono z ZFŚS w związku z długotrwałą chorobą wnioskodawcy.
Ze względu na przyczynę jej udzielenia oraz źródło finansowania cała wartość zapomogi korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 26 ustawy o pdof.
Wariant II – Zapomoga została przyznana w związku z długotrwałą chorobą wnioskodawcy, ale źródłem jej finansowania były środki obrotowe firmy.
W takim przypadku ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 26 ustawy o pdof korzysta kwota 10.000 zł. Nadwyżka, w kwocie 3.000 zł, korzysta natomiast ze zwolnienia od pdof, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 38 ustawy o pdof. Z kolei nadwyżka w kwocie 2.000 zł podlega opodatkowaniu 10% zryczałtowanym podatkiem dochodowym zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt 4 ustawy o pdof.
Źródło: gofin.pl, Gazeta Podatkowa nr 39 (1914) z dnia 16.05.2022
Autor: Agata Cieśla
