Pracownik, który do 8 stycznia 2023 r. był funkcjonariuszem Służby Więziennej, jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę zawartej na czas określony od 1 marca do 31 grudnia 2023 r. w pełnym wymiarze czasu pracy. Czy okres służby należy wliczyć do stażu urlopowego? W jakim wymiarze należy mu się urlop wypoczynkowy w 2023 r., skoro ze stosunku służby, zgodnie ze świadectwem służby, należało mu się 29 dni urlopu wypoczynkowego, za który otrzymał ekwiwalent pieniężny?
Przepisy prawa pracy nie mają zastosowania do stosunku służby funkcjonariusza w Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu (poprzednio w Urzędzie Ochrony Państwa), Służbie Kontrwywiadu Wojskowego, Służbie Wywiadu Wojskowego, Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, Służbie Ochrony Państwa (poprzednio w Biurze Ochrony Rządu), Służbie Więziennej, Straży Granicznej i Państwowej Straży Pożarnej. W doktrynie stosunek służby zalicza się bowiem do stosunków zatrudnienia o charakterze administracyjnym. Prawa i obowiązki funkcjonariuszy wymienionych formacji są uregulowane w przepisach szczególnych, a Kodeks pracy i jego akty wykonawcze stosuje się jedynie w zakresie w nich określonym albo nieuregulowanym. W odniesieniu do funkcjonariusza Służby Więziennej jest to ustawa z dnia 9 kwietnia 2010 r. o Służbie Więziennej (Dz. U. z 2022 r. poz. 2470 z późn. zm.), dalej ustawa. Odsyła ona do Kodeksu pracy przy konkretnych zagadnieniach, np. w zakresie przeprowadzania badań profilaktycznych (art. 112a ust. 5-7 ustawy) czy zasad bhp (art. 117 ustawy).
Na podstawie art. 302 K.p. okres służby w wymienionych wyżej formacjach wlicza się do okresu zatrudnienia na zasadach określonych w przepisach szczególnych. W odniesieniu do funkcjonariusza Służby Więziennej należy postępować zgodnie z art. 109a ustawy. Przepis ten nakazuje uwzględnienie okresu służby do okresu zatrudnienia w zakresie uprawnień wynikających z prawa pracy, jeżeli funkcjonariusz podejmie pracę po zwolnieniu ze służby. Reguła ta nie obowiązuje jedynie wtedy, gdy stosunek służby wygasł wskutek:
- prawomocnego orzeczenia o wymierzeniu kary dyscyplinarnej wydalenia ze służby,
- skazania prawomocnym wyrokiem sądu na karę pozbawienia wolności, jeżeli wykonanie tej kary nie zostało warunkowo zawieszone,
- orzeczenia prawomocnym wyrokiem sądu środka karnego pozbawienia praw publicznych lub środka karnego zakazu wykonywania zawodu funkcjonariusza Służby Więziennej.
Przyjmując założenie, że żadne z tych wyłączeń nie dotyczy osoby wymienionej w pytaniu, Czytelnik powinien uwzględnić okres służby w stażu urlopowym.
Zwracamy uwagę!
Funkcjonariusz Służby Więziennej ma prawo do 26 dni urlopu wypoczynkowego rocznie od drugiego roku służby, natomiast prawo do pierwszego – nabywa z upływem każdego miesiąca służby w wymiarze 1/12 z 26 dni (art. 138 ust. 1 i art. 139 ust. 1 ustawy). Przysługuje mu również urlop dodatkowy (maksymalny wymiar to 13 dni rocznie), jeżeli pełni służbę w warunkach szkodliwych dla zdrowia albo szczególnie uciążliwych, a także gdy osiągnie odpowiedni staż służby (art. 141 ust. 1 ustawy). Ich wykorzystanie w całości lub w części albo uzyskanie ekwiwalentu pieniężnego w razie niemożliwości ich zrealizowania w naturze z powodu ustania stosunku pracy (art. 151 ustawy) nie ma znaczenia dla wymiaru urlopu wypoczynkowego ze stosunku pracy zawartego w tym samym roku kalendarzowym. Nie jest to bowiem urlop wypoczynkowy w rozumieniu Kodeksu pracy.
Odnosząc powyższe do drugiego pytania Czytelnika, należy stwierdzić, że ustala on urlop proporcjonalny dla pracownika – byłego funkcjonariusza Służby Więziennej zgodnie z art. 1551 § 1 pkt 2 lit. b K.p. Pomija § 2 tego przepisu, który przewiduje zmniejszanie urlopu wypoczynkowego o nadwyżkę między przysługującym a rzeczywiście wykorzystanym urlopem u poprzedniego pracodawcy, ponieważ pracownik pozostawał w stosunku służby. Czytelnik powinien więc ustalić urlop w wymiarze proporcjonalnym do okresu zatrudnienia pracownika w 2023 r. Ustalanie urlopu proporcjonalnego wymaga:
- przyjęcia 1/12 za każdy kalendarzowy miesiąc pracy, a także
- zaokrąglenia niepełnego miesiąca w górę do pełnego miesiąca (art. 1552a § 1-2 K.p.),
- zaokrąglenia niepełnego dnia urlopu w górę do pełnego dnia (art. 1553 § 1 K.p.).
Przykład
Przyjmujemy założenie, że staż urlopowy pracownika z pytania uprawnia go do 26 dni urlopu wypoczynkowego rocznie. W takim razie za okres zatrudnienia od 1 marca do 31 grudnia 2023 r. przysługuje mu 22 dni urlopu proporcjonalnego (26 dni x 10/12 = 21,66 dni, po zaokrągleniu 22 dni).
Źródło: gofin.pl, Ubezpieczenia i Prawo Pracy nr 6 (576) z dnia 10.03.2023
