Podleganie pod ubezpieczenie zdrowotne gwarantuje możliwość korzystania z bezpłatnej opieki medycznej. Składki na takie ubezpieczenie opłacają zarówno przedsiębiorcy, jak i pracownicy oraz zleceniobiorcy z własnej kieszeni. Obciążenie takie nie było odczuwalne – znaczna część tej składki zmniejszała zaliczkę na PIT. Przez nowy Polski Ład składka zdrowotna nie będzie już podlegała odliczeniu. Szczegóły poniżej.

Opłacanie składki na ubezpieczenie zdrowotne

Grupy zawodowe podejmujące aktywność zawodową zwykle są zobowiązane do rejestracji do ubezpieczenia zdrowotnego w ZUS-ie. Daje im to możliwość korzystania z usług służby zdrowia bez ponoszenia dodatkowych opłat. Obligatoryjnie podlegają temu ubezpieczeniu:

  • osoby zatrudnione w ramach umowy o pracę;
  • zleceniobiorcy;
  • przedsiębiorcy.

Stawka procentowa składki na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 9% dla każdej z wymienionych grup. Obecnie osoby opłacające składki zdrowotne mają również możliwość odliczenia 7,75% wymiaru podstawy składki od podatku. Jednakże samą podstawę wymiaru tej składki ustala się w inny sposób dla pracowników i zleceniobiorców, a inaczej dla samozatrudnionych, co przedstawione zostanie w dalszej części artykułu.

Składka zdrowotna dla pracowników i zleceniobiorców

Podstawa składki zdrowotnej dla pracowników i zleceniobiorców obliczana jest na takich samych zasadach. Jest ona wynikiem wynagrodzenia oskładkowanego pomniejszonego o sumę składek społecznych stanowiących koszt pracownika.

Przykład 1.

Pani Joanna otrzymuje co miesiąc wynagrodzenie brutto w kwocie 4000 zł. Składki na ubezpieczenia społeczne finansowane przez pracownicę wynoszą:

ubezpieczenie emerytalne: 4000 zł x 9,76% = 390,40 zł

ubezpieczenie rentowe: 4000 zł x 1,5% = 60 zł

ubezpieczenie chorobowe: 4000 zł x 2,45% = 98 zł

RAZEM: 548,40 zł

Podstawa wymiaru składki zdrowotnej wynosi: 4000 zł – 548,40 zł = 3451,60 zł

Składka zdrowotna 9% wynosi 310,64 zł

Nowy Polski Ład nie przewiduje zmian w obliczaniu wysokości składek zdrowotnych zleceniobiorców i pracowników.

Składka na ubezpieczenie zdrowotne przedsiębiorcy

Osoby prowadzące własną działalność gospodarczą praktycznie w każdym przypadku zobligowane są do opłacania składki zdrowotnej. Nie ma znaczenia, czy przedsiębiorca korzysta z przysługujących mu ulg w opłacaniu składek. Dotyczą one bowiem wyłącznie ubezpieczeń społecznych czy zwolnienia z wpłat na FP. Składka zdrowotna dla każdego przedsiębiorcy – czy początkującego, czy takiego, który działalność prowadzi od wielu lat – jest taka sama.

Wysokość składki na ubezpieczenie zdrowotne dla przedsiębiorców zależy od wysokości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w IV kwartale roku poprzedniego – podstawę wymiaru składki zdrowotnej w danym roku kalendarzowym stanowi 75% tej kwoty. Wartość przeciętnego wynagrodzenia w ostatnim kwartale 2020 roku wyniosła 5656,51 zł, a więc podstawa na 2021 rok równa jest kwocie 4242,38 zł. Minimalna składka zdrowotna w 2021 roku jest równa 381,81 zł (4242,38 zł x 9%). Składka ta jest dodatkowo niepodzielna, czyli np. w przypadku przedsiębiorcy, który rozpoczyna działalność w trakcie miesiąca, kwota do zapłaty będzie zawsze taka sama. Zasada proporcji nie dotyczy jedynie składek społecznych.

Nowy Polski Ład wprowadza spore zmiany w zakresie naliczania składki zdrowotnej przez samozatrudnionych. Zgodnie z zapowiedziami jej wysokość niebawem nie będzie już zryczałtowana. Wartość składki zdrowotnej będzie naliczana od dochodu.

Przykład 2.

Pan Artur opłaca składkę na ubezpieczenie zdrowotne w minimalnej wysokości, czyli 381,81 zł. Jego dochód miesięczny wynosi około 10 tys. zł. Przez nowy Polski Ład składka zdrowotna wzrośnie ponad dwukrotnie i wyniesie 900 zł (10 000 zł x 9%).

Przez nowy Polski Ład składka zdrowotna nie będzie podlegała odliczeniu!

Jedną z najbardziej niekorzystnych zmian, jaką zapowiedzieli rządzący, jest zlikwidowanie odliczenia składki zdrowotnej od podatku. Jak już wspomniano, obecnie zarówno pracownicy, zleceniobiorcy czy przedsiębiorcy korzystają z takiej możliwości, przez co omawiana składka jest dla nich praktycznie nieodczuwalna. Można zatem powiedzieć, że brak możliwości obniżenia zaliczki na PIT o składkę zdrowotną w wysokości 7,75% spowoduje podwyższenie stawki podatku z 17% do 24,75% oraz z 32% do 39,75%.

Ważne jest jednak to, że likwidacja obniżenia zaliczki o wartość składki zdrowotnej nie będzie tak dotkliwa jak wygląda to na pierwszy rzut oka, bowiem wprowadzone zostaną również inne zmiany podatkowe minimalizujące tę różnicę.

Nowy sposób ustalania zaliczki na podatek oraz wyliczanie wynagrodzenia po zmianach, jakie wprowadza nowy Polski Ład, zostały opisane w artykule: Nowy Polski Ład – wynagrodzenia i koszty zatrudnienia wzrosną?

Przykład 3.

Pani Joanna z przykładu pierwszego może obecnie pomniejszyć podatek o 7,75% składki na ubezpieczenie zdrowotne. Wartość podlegająca odliczeniu wynosi 267,50 zł. Po zmianach nie będzie już miała takiej możliwości.

Przykład 4.

Pan Artur z przykładu drugiego obecnie odlicza od podatku składkę na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 328,78 zł. Po zmianach, mimo że zapłaci wyższą składkę zdrowotną, nie będzie już mógł dokonać jej odliczenia od zaliczki w żadnej części.

Podsumowując, zmiany w zakresie ubezpieczenia zdrowotnego w znacznym stopniu dotkną osoby samozatrudnione, które zostaną zobowiązane do naliczania składki od dochodu, przy czym nie będą mogły takiego zobowiązania odliczyć od podatku. Przez nowy Polski Ład składka zdrowotna będzie stanowiła dla nich duże obciążenie, w związku z czym wiele osób może się zdecydować na podjęcie pracy na etacie czy na podstawie umów cywilnoprawnych.

Źródło: poradnikprzedsiebiorcy.pl

Autor: Katarzyna Biel