Zasiłek chorobowy za pobyt w szpitalu

Ustalając zasady przyznawania prawa do świadczeń chorobowych, ustawodawca określił jednocześnie miesięczną ich wysokość. Zasadniczo dla każdego z tych świadczeń przypisał konkretne okoliczności, które mają znaczenie dla ostatecznej ich wartości, zachowując przy tym stosowne wyłączenia. Dla celów naliczenia zasiłku chorobowego przykładem takich okoliczności, bezwzględnie do 31 grudnia 2021 r., był pobyt w szpitalu. Na skutek zmiany przepisów, która nastąpiła z dniem 1 stycznia 2022 r. leczenie szpitalne w czasie niezdolności do pracy może już nie mieć znaczenia dla takiego zasiłku.

Prawo do zasiłku chorobowego

Ubezpieczony, a więc osoba objęta ubezpieczeniem społecznym w razie choroby i macierzyństwa, na podstawie tytułu ubezpieczenia chorobowego, za który w rozumieniu ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1133 ze zm.), zwanej ustawą zasiłkową, uznaje się zatrudnienie lub inną działalność, których podjęcie rodzi obowiązek ubezpieczenia chorobowego lub uprawnienie do objęcia tym ubezpieczeniem na zasadach dobrowolności, może nabyć prawo m.in. do zasiłku chorobowego. Prawo do niego przysługuje:

po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, w przypadku ubezpieczenia obowiązkowego,
po upływie 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, gdy ubezpieczenie ma dobrowolny charakter albo
od pierwszego dnia ubezpieczenia chorobowego, gdy wystąpią okoliczności wymienione w art. 4 ust. 3 ustawy zasiłkowej.

Przy ustalaniu okresu wyczekiwania, tj. odpowiednio 30 lub 90 dni, ważną rolę odgrywają poprzednie okresy ubezpieczenia chorobowego, ale tylko, gdy przerwa między okresami takiego ubezpieczenia nie przekroczyła 30 dni lub była spowodowana urlopem wychowawczym, urlopem bezpłatnym albo odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego. Okresy takie podlegają bowiem wliczeniu do okresów wyczekiwania.

Zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego.

Wysokość zasiłku

Przepisy w zakresie ustalania wysokości zasiłku chorobowego za okres pobytu w szpitalu zmieniły się z dniem 1 stycznia 2022 r. Stosowne zmiany do ustawy zasiłkowej wprowadziła ustawa o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 1621), zwana dalej ustawą zmieniającą.

Generalnie do końca grudnia 2021 r. miesięczny zasiłek chorobowy za okres pobytu w szpitalu wynosił 70% ustalonej podstawy wymiaru. Natomiast za okres pobytu w szpitalu przypadający od 1 stycznia 2022 r. miesięczny zasiłek chorobowy zasadniczo wynosi 80% podstawy jego wymiaru. Spowodowane jest to uchyleniem ust. 1a i ust. 1b w art. 11 ustawy zasiłkowej (patrz tabela). Pozostawienie bez zmian brzmienia ust. 2 art. 11 ustawy zasiłkowej powoduje, że mimo pobytu w szpitalu zasiłek chorobowy nadal wynosi 100% podstawy jego wymiaru, jeżeli niezdolność do pracy:

przypada w okresie ciąży,
powstała wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów,
powstała wskutek wypadku w drodze do pracy lub z pracy.

Okres przejściowy

Nie bez znaczenia dla rozstrzygania o wysokości zasiłku chorobowego, gdy w czasie niezdolności do pracy wystąpi pobyt ubezpieczonego w szpitalu, jest art. 21 ustawy zmieniającej. Stanowi on, że zasiłki oraz świadczenie rehabilitacyjne, do których prawo powstało przed dniem 1 stycznia 2022 r., wypłaca się w wysokości, na zasadach i w trybie określonych w ustawie zasiłkowej, w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2022 r., za cały okres nieprzerwanej niezdolności do pracy.

Jak podaje organ rentowy, dla oceny, czy do obliczenia wysokości zasiłku chorobowego mają zastosowanie przepisy obowiązujące przed czy od 1 stycznia 2022 r., ważne jest, od kiedy przysługuje zasiłek chorobowy. Gdy prawo do zasiłku chorobowego powstało:

przed 1 stycznia 2022 r. – stosuje się przepisy obowiązujące do 31 grudnia 2021 r.,
od 1 stycznia 2022 r. – stosuje się przepisy obowiązujące od 1 stycznia 2022 r.

Nie każdy zatem ubezpieczony, który stał się niezdolny do pracy w 2021 r. i przebywa(-ł) w szpitalu w 2022 r. (będzie) miał prawo do zasiłku chorobowego w wysokości 80% podstawy jego wymiaru (przykłady 1 i 2).

Przykład 1

Pan Karol zatrudniony na umowę o pracę jest niezdolny do pracy z powodu choroby nieprzerwanie od 28 listopada 2021 r. do 20 kwietnia 2022 r. Od 28 listopada do 30 grudnia 2021 r. pan Karol uprawniony był do 33-dniowego wynagrodzenia chorobowego. Tym samym od 31 grudnia 2021 r. przysługuje mu zasiłek chorobowy. Od 4 do 10 kwietnia 2022 r. pan Karol przebywał w szpitalu.

Ponieważ ubezpieczony nabył prawo do zasiłku chorobowego przed dniem wejścia w życie przepisów zmieniających, a więc przed dniem 1 stycznia 2022 r., to jego wysokość za okres pobytu w szpitalu należy ustalić na podstawie przepisów obowiązujących do 31 grudnia 2021 r. tj. w wysokości 70% podstawy wymiaru.

Przykład 2

Pani Aldona świadcząca pracę na umowę o pracę stała się niezdolna do pracy 18 grudnia 2021 r. i jej niezdolność trwa do 25 kwietnia 2022 r. Od 18 do 31 grudnia 2021 r., a następnie od 1 do 14 stycznia 2022 r. pobierała wynagrodzenie chorobowe należne jej w ramach przysługującego 14-dniowego limitu w 2021 r. i w 2022 r. Prawo do zasiłku chorobowego nabyła od 15 stycznia 2022 r. Od 4 do 10 kwietnia 2022 r. pani Aldona przebywała w szpitalu.

Z uwagi na to, że ubezpieczona nabyła prawo do zasiłku chorobowego po 31 grudnia 2021 r., to za okres pobytu w szpitalu zasiłek przysługuje w wysokości 80% podstawy wymiaru.