Pracownica wróciła do pracy na początku czerwca br. po ponad rocznej przerwie spowodowanej chorobą i macierzyństwem. Dotychczas była zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy, jednakże na jej wniosek pracodawca od 5 czerwca br. obniżył jej wymiar czasu pracy do 1/2 etatu. Pod koniec czerwca br. pracownica przez kilka dni była nieobecna w pracy z powodu konieczności zapewnienia osobistej opieki choremu dziecku. Czy w związku z tym, że między okresami pobierania zasiłków macierzyńskiego i opiekuńczego nie było przerwy wynoszącej co najmniej miesiąc kalendarzowy, to podstawa wymiaru nie uległa zmianie?
Podstawę wymiaru zasiłku opiekuńczego należało ustalić na nowo.
Co do zasady podstawę wymiaru zasiłku opiekuńczego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc w którym powstała konieczność sprawowania osobistej opieki. Podstawę tę może stanowić kwota przyjęta jako podstawa wymiaru wcześniej pobieranego świadczenia, pod warunkiem że między okresami pobierania zasiłków zarówno tego samego, jak i innego rodzaju nie było przerwy albo była ona krótsza niż miesiąc kalendarzowy (art. 36 ust. 1 i art. 43 w zw. z art. 47 ustawy zasiłkowej).
Zwracamy uwagę! Przyjęta podstawa wymiaru wcześniej pobieranego zasiłku (przed przerwą krótszą niż miesiąc kalendarzowy) może podlegać przeliczeniu, jeśli nie uwzględniono w niej składnika wynagrodzenia, który powinien być wliczony do podstawy wymiaru kolejnego świadczenia (bądź na odwrót), np. gdy premia miesięczna nie jest zmniejszana za okresy pobierania zasiłku macierzyńskiego, natomiast ulega zmniejszeniu za czas pobierania zasiłku opiekuńczego. Wówczas podstawę wymiaru zasiłku opiekuńczego należy przeliczyć i uwzględnić w niej kwoty premii wypłacone za te same miesiące, za które wynagrodzenie przyjęto do podstawy wymiaru zasiłku macierzyńskiego.
Zasada przyjmowania tej samej podstawy wymiaru przy krótkich przerwach w absencji zasiłkowej nie ma jednak zastosowania w przypadku zmiany wymiaru czasu pracy. Zgodnie bowiem z art. 43 ustawy zasiłkowej, w razie zmiany umowy o pracę lub innego aktu, na podstawie którego powstał stosunek pracy, polegającej na zmianie wymiaru czasu pracy, podstawę wymiaru zasiłku stanowi wynagrodzenie ustalone dla nowego wymiaru czasu pracy, jeżeli zmiana ta nastąpiła w miesiącu, w którym powstała niezdolność do pracy, lub w miesiącach poprzedzających powstanie niezdolności do pracy. Powołany przepis, na mocy art. 47 ustawy zasiłkowej, ma odpowiednie zastosowanie m.in. do zasiłku opiekuńczego.
Pracownica z pytania sprawowała osobistą opiekę nad chorym dzieckiem w miesiącu, w którym nastąpiła zmiana wymiaru czasu pracy (z 1/1 na 1/2 etatu). Pomimo, że od ostatnio wypłacanego zasiłku macierzyńskiego nie upłynął pełny miesiąc kalendarzowy, to podstawę wymiaru zasiłku opiekuńczego należało ustalić na nowo. Stanowiło ją wynagrodzenie, które pracownica osiągnęłaby, gdyby pracując na 1/2 etatu przepracowała cały czerwiec 2023 r. Ustalenia tego wynagrodzenia dokonuje się na zasadach określonych w art. 37 ust. 2 ustawy zasiłkowej, tj. przyjmując wynagrodzenie miesięczne:
- określone w umowie o pracę lub w innym akcie, na podstawie którego nastąpiła zmiana wymiaru czasu pracy – jeżeli wynagrodzenie przysługuje w stałej miesięcznej wysokość albo
- obliczone przez podzielenie wynagrodzenia osiągniętego za przepracowane dni robocze przez liczbę dni przepracowanych i pomnożenie przez liczbę dni, które pracownica zobowiązana była przepracować w tym miesiącu – jeżeli przysługuje wynagrodzenie zmienne.
Przykład
Pracownica do 4 czerwca 2023 r. była zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy za wynagrodzeniem określonym w stałej miesięcznej wysokości odpowiednio: w 2021 r. – 4.800 zł, w 2022 r. – 5.300 zł, w 2023 r. – 5.500 zł. Od 3 stycznia 2022 r. była nieprzerwanie niezdolna do pracy z powodu choroby przypadającej na okres ciąży. Następnie 2 czerwca 2022 r. urodziła dziecko i od tego dnia do 31 maja 2023 r. (52 tyg.) korzystała z urlopów macierzyńskiego i rodzicielskiego. Podstawę wymiaru wynagrodzenia i zasiłku chorobowego, a od dnia porodu zasiłku macierzyńskiego, stanowiło przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres od stycznia do grudnia 2021 r., które wyniosło 4.141,92 zł, tj. (4.800 zł – 658,08 zł) x 12 m-cy : 12 m-cy.
Pracownica wróciła do pracy 1 czerwca 2023 r., przy czym od 5 czerwca 2023 r. na jej wniosek w zmienionym wymiarze 1/2 etatu i za wynagrodzeniem w wysokości 2.250 zł. W okresie od 26 do 30 czerwca 2023 r. sprawowała osobistą opiekę nad chorym dzieckiem, nabywając prawo do zasiłku opiekuńczego. Z uwagi na zmianę wymiaru czasu pracy podstawę wymiaru tego zasiłku stanowi uzupełnione wynagrodzenie za czerwiec 2023 r., czyli w wysokości jaką pracownica otrzymałaby z tytułu pracy na 1/2 etatu, gdy przepracowała cały miesiąc. Podstawa wymiaru zasiłku opiekuńczego wynosi więc 1.941,52 zł, tj. 2.250 zł – 308,48 zł.
Źródło: gofin.pl, Ubezpieczenia i Prawo Pracy nr 13 (583) z dnia 1.07.2023
