Zatrudnienie obywatela Ukrainy

W ostatnich tygodniach w związku z toczącymi się walkami zbrojnymi na terytorium Ukrainy na teren naszego kraju przybyło ponad 2 miliony obywateli ukraińskich. W związku z tym ustawodawca polski uchwalił specjalne przepisy prawne regulujące ich status w Polsce. Ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa zawiera m.in. złagodzone przepisy dotyczące zatrudniania uchodźców przez polskich pracodawców.

Legalizacja pobytu

Aby móc legalnie zatrudnić cudzoziemca, musi on posiadać tytuł pobytowy. Zatem nie ma możliwości przyjęcia do pracy cudzoziemca, który nie może potwierdzić legalności pobytu na terytorium RP. W celu ułatwienia podejmowania pracy przez osoby, które uciekły z Ukrainy, wprowadzono uproszczone zasady legalizacji pobytu. Za legalny uznawany jest w szczególności pobyt w Polsce osób, które wjechały legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie od dnia 24 lutego 2022 r. do dnia określonego w przepisach wydanych na podstawie art. 2 ust. 4 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy i deklarują zamiar pozostania w Polsce. W tym przypadku ich pobyt będzie legalny w okresie 18 miesięcy, licząc od dnia 24 lutego 2022 r. Do ustalenia okresu pobytu uznawanego za legalny stosuje się art. 57 § 3 Kodeksu postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2021 r. poz. 735 ze zm.).

Z tej formy legalizacji pobytu w Polsce nie skorzystają obywatele Ukrainy:

posiadający:

zezwolenie na pobyt stały,
zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE,
zezwolenie na pobyt czasowy,
status uchodźcy,
ochronę uzupełniającą,
zgodę na pobyt tolerowany,

2. którzy:

złożyli w RP wnioski o udzielenie ochrony międzynarodowej lub w imieniu których takie wnioski zostały złożone,
zadeklarowali zamiar złożenia wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej w Polsce na podstawie art. 28 ust. 1 lub art. 61 ust. 1 ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2021 r. poz. 1108 ze zm.) lub których takie deklaracje zamiaru dotyczą.

Zatrudnienie

Dotychczas polski pracodawca mógł zatrudnić obywatela ukraińskiego na podstawie:

zarejestrowanego w powiatowym urzędzie pracy oświadczenia o powierzeniu pracy cudzoziemcowi,
zezwolenia na pracę sezonową,
zezwolenia na pracę.

Obecnie każdy obywatel Ukrainy jest uprawniony do wykonywania pracy na terytorium RP w okresie pobytu zgodnego z obowiązującymi przepisami, w przypadku gdy:

1) jego pobyt na terytorium RP uznany został za legalny na podstawie przepisów ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy lub

2) jest obywatelem Ukrainy przebywającym legalnie w Polsce

– jeżeli podmiot powierzający wykonywanie pracy powiadomi w terminie 14 dni od dnia podjęcia pracy przez obywatela Ukrainy powiatowy urząd pracy właściwy ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania podmiotu o powierzeniu wykonywania pracy temu obywatelowi.

Pracodawca „Powiadomienie o powierzeniu wykonywania pracy obywatelowi Ukrainy” składa za pośrednictwem systemu teleinformatycznego praca.gov.pl.

Zatem obywatel Ukrainy, który wcześniej legalnie pracował na podstawie oświadczenia czy któregoś zezwolenia, po wygaśnięciu ważności tych dokumentów może nadal być zatrudniony przez polskiego pracodawcę bez konieczności uzyskiwania jakichkolwiek dokumentów. Jedyną formalnością konieczną do dopełniania będzie dokonanie zgłoszenia o podjęciu pracy.

Co ważne, brak zgłoszenia będzie skutkować brakiem możliwości wykonywania pracy bez zezwolenia na pracę. Z uzasadnienia do ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy wynika, że regulacja ta ma na celu wprowadzenie ułatwień w podjęciu pracy przez obywateli Ukrainy migrujących w związku z konfliktem zbrojnym, a jednocześnie zapewnia narzędzia pozwalające monitorować sytuację na lokalnych rynkach pracy.

Pracodawca nadal może ubiegać się o zezwolenie

Pracodawcy polscy w dalszym ciągu mogą występować o zezwolenia na pracę lub oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi. Może to mieć uzasadnienie w przypadku tych obywateli Ukrainy i pracodawców polskich, którzy chcą zawrzeć dłuższe umowy. Przepisy ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy przewidziane są bowiem na okres do 18 miesięcy.

Warto przypomnieć, że zezwolenie na pracę wydawane jest na okres do 3 lat. Natomiast jeśli chodzi o oświadczenia, to z dniem 29 stycznia 2022 r. weszły w życie przepisy zawarte w ustawie o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2022 r. poz. 91). Nowelizacja ta wprowadziła zmiany m.in. w zakresie ważności oświadczeń o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi. Ważność tego dokumentu ulega wydłużeniu do 24 miesięcy.

Limit zatrudnienia obywateli z Ukrainy

W ustawie o pomocy obywatelom Ukrainy ustawodawca przewidział możliwość określenia w drodze rozporządzenia liczby obywateli Ukrainy, którym podmiot powierzający wykonywanie pracy może powierzyć wykonywanie pracy. Będzie ona ustalana w stosunku do liczby wszystkich osób, którym podmiot powierza wykonywanie pracy, kierując się względami bezpieczeństwa państwa i porządku publicznego, ochroną lokalnych rynków pracy oraz zasadą komplementarności zatrudnienia cudzoziemców w stosunku do obywateli polskich.

Poszukiwanie pracowników

Pracodawcy, którzy są zainteresowani zatrudnieniem uchodźców z Ukrainy, mogą zgłosić swoje zapotrzebowanie zarówno w najbliższym powiatowym urzędzie pracy, jak i przez stronę internetową pomagamukrainie.gov.pl.