Jednym ze sposobów rozwiązania umowy o pracę jest jej wypowiedzenie. Taki tryb może zastosować zarówno pracodawca, jak i pracownik. W przypadku rozwiązania umowy za wypowiedzeniem, stronom stosunku pracy przysługują uprawnienia określone w Kodeksie pracy.
Zwolnienie na poszukiwanie pracy
W okresie co najmniej 2-tygodniowego wypowiedzenia umowy o pracę dokonanego przez pracodawcę pracownikowi przysługuje zwolnienie na poszukiwanie pracy, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia (art. 37 § 1 K.p.). Wymiar tego zwolnienia wynosi:
2 dni robocze – w okresie 2-tygodniowego i 1-miesięcznego wypowiedzenia,
3 dni robocze – w okresie 3-miesięcznego wypowiedzenia, także w przypadku jego skrócenia na podstawie art. 361 § 1 K.p.
Regulacja art. 361 § 1 K.p. odnosi się do skrócenia przez pracodawcę 3-miesięcznego okresu wypowiedzenia, maksymalnie do jednego miesiąca, umowy o pracę zawartej na czas określony lub nieokreślony z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy albo z innych przyczyn niedotyczących pracowników.
Pensja za dni na poszukiwanie pracy
Wynagrodzenie za czas zwolnienia na poszukiwanie pracy oblicza się zgodnie z zasadami określonymi w rozporządzeniu MPiPS w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia… (Dz. U. z 2017 r. poz. 927). Jak stanowi § 5 powołanego rozporządzenia, w celu ustalenia wynagrodzenia za czas zwolnienia od pracy oraz za czas niewykonywania pracy, gdy przepisy przewidują zachowanie przez pracownika prawa do wynagrodzenia, stosuje się zasady obowiązujące przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop. Przy czym składniki ustalane w wysokości przeciętnej oblicza się z miesiąca, w którym przypadło zwolnienie od pracy lub okres niewykonywania pracy (przykład). Oznacza to, że przy ustalaniu wynagrodzenia za dni zwolnienia na poszukiwanie pracy stałe składniki wynagrodzenia przyjmuje się w wysokości należnej pracownikowi w miesiącu wykorzystywania tego zwolnienia, tak samo jak składniki zmienne, które również przyjmuje się z miesiąca, w którym przypadło to zwolnienie od pracy.
Zwolnienie ze świadczenia pracy
W związku z wypowiedzeniem umowy o pracę pracodawca może zwolnić pracownika z obowiązku świadczenia pracy do upływu okresu wypowiedzenia. Tak przewiduje art. 362 K.p. W okresie tego zwolnienia pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.
Zwolnienie to należy do uprawnień pracodawcy i może być zastosowane w czasie, kiedy pracownik znajduje się na wypowiedzeniu. Przepis obejmuje nie tylko wypowiedzenie dokonane przez pracodawcę, ale dotyczy też wypowiedzenia złożonego przez pracownika. W każdym z tych przypadków pracodawca jest uprawniony do zwolnienia pracownika z obowiązku świadczenia pracy. Należy dodać, że zwolnienie to może obejmować cały okres wypowiedzenia lub jego część.
Gdy pracodawca wypowiada pracownikowi umowę o pracę, informację o zwolnieniu pracownika z obowiązku wykonywania pracy w okresie wypowiedzenia może zamieścić w oświadczeniu woli w sprawie wypowiedzenia tej umowy. Może też taką informację przekazać odrębnym pismem.
Udzielenie urlopu na wypowiedzeniu
Innym uprawnieniem pracodawcy w razie przebywania pracownika na wypowiedzeniu jest możliwość udzielenia mu w tym czasie urlopu wypoczynkowego. Jak stanowi art. 1671 K.p., w okresie wypowiedzenia umowy o pracę pracownik jest obowiązany wykorzystać przysługujący mu urlop, jeżeli w tym okresie pracodawca udzieli mu urlopu. W takim przypadku wymiar udzielonego urlopu, z wyłączeniem urlopu zaległego, nie może przekraczać wymiaru wynikającego z art. 1551 K.p. Tym samym, w okresie wypowiedzenia pracodawca może udzielić pracownikowi urlopu zaległego w pełnym przysługującym mu wymiarze, natomiast urlopu z roku ustania zatrudnienia wyłącznie w wymiarze proporcjonalnym. Do ustalenia urlopu w wymiarze proporcjonalnym zastosowanie znajduje art. 1551 § 1 pkt 1 K.p. Regulacja ta przewiduje, że w roku kalendarzowym, w którym ustaje stosunek pracy z pracownikiem uprawnionym do kolejnego urlopu, pracownikowi u dotychczasowego pracodawcy przysługuje urlop w wymiarze proporcjonalnym do okresu przepracowanego u tego pracodawcy w roku ustania zatrudnienia, chyba że przed ustaniem tego stosunku pracownik wykorzystał urlop w przysługującym mu lub wyższym wymiarze.
Przykład
Pracodawca w dniu 25 marca 2022 r. wręczył pełnoetatowemu pracownikowi miesięczne wypowiedzenie umowy o pracę, które upłynęło 30 kwietnia 2022 r. Pracownik ten był zatrudniony w podstawowej organizacji czasu pracy od poniedziałku do piątku po 8 godzin na dobę. W dniach od 14 do 15 kwietnia br. korzystał on z 2 dni na poszukiwanie pracy, a pozostałe dni w tym miesiącu przepracował. Przysługiwało mu stałe miesięczne wynagrodzenie w wysokości 4.200 zł oraz zmienna premia miesięczna. Za kwiecień 2022 r. pracownikowi przyznano premię w wysokości 400 zł. W miesiącu tym obowiązywał wymiar czasu pracy wynoszący 160 godzin. Pracownik ze względu na korzystanie ze zwolnienia na poszukiwanie pracy faktycznie przepracował w tym miesiącu 144 godz., tj. 160 godz. – (2 dni zwolnienia na poszukiwanie pracy × 8 godz.).
Ustalenie wynagrodzenia za dni zwolnienia na poszukiwanie pracy ze składników zmiennych:
400 zł : 144 godz. = 2,78 zł; 2,78 zł × 16 godz. = 44,48 zł.
Pracownikowi za kwiecień 2022 r. należało wypłacić łączne wynagrodzenie w kwocie 4.644,48 zł (tj. 4.200 zł wynagrodzenie zasadnicze + 400 zł premia + 44,48 zł wynagrodzenie za dni wolne na poszukiwanie pracy).
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 26.06.1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1320 ze zm.).
Źródło: gofin.pl, Gazeta Podatkowa nr 36 (1911) z dnia 5.05.2022
Autor: Ewa Madejek
